ບຸນພຣະເຫວດ ວັດລາວ ແມລເບີນ
🔹ແຈ້ງຂ່າວບຸນພຣະເຫວດປະຈຳປີ 2025
ຂໍຈະເຣີນພອນ ອອກຕົນຍາດໂຍມ ສາຍທານສັທທາທັງຫຼາຍຮ່ວມງານບຸນພຣະເຫວດ ຟັງເທດມະຫາຊາດຊາດົກ ຄັ້ງວັນທີ16/03/2025 ລາຍລະອຽດດັ່ງລຸ່ມນີ້.
<<<<<ລາຍການລະອຽດ>>>>>
- 7:30' ບວດຂາວ,ແຫ່ອຸປະຄຸດ ແລະ ເຂົ້າພັນກ້ອນ
- 8:00' ເລີ່ມເທດພຣະເຫວດ
- 9:00 ເລີ່ມຕັກບາຕ
- ແຫ່ພຣະເຫວດເຂົ້າເມືອງ
- ສູດມຸງຄຸນ
ອ່ານເພີ່ມເຕີມກ່ຽວກັບບຸນພຣະເຫວດ
ນຳມາພິມໃໝ່ ຈາກປຶ້ມຂນົບທັມນຽມລາວ ຮີດສິບສອງແລະຄອງສິບສີ່ ໂດຍ ຄຳບາງ ຈັນນີຍາວົງ ຊຸດຣາຊບັນດິດລາວ ພ.ສ 2517 ( 10 ມິຖຸນາ 1974)
ເປັນສ່ວນນຶ່ງຂອງປະເພນີລາວທີ່ໄດ້ປະຕິບັດກັນມາແຕ່ຊ້ານານ ແລະຢາກຈະເກັບສິ່ງດີໆນີ້ໄວ້ໃຫ້ນານເທົ່ານານ, ແຕ່ດ້ວຍວ່າໃນປັດຈຸບັນນີ້ເປັນຍຸກສມັຍໃໝ່ທີ່
ຈະເຣີນໄປດ້ວຍວັດຖຸ,ວິທຍາສາດແລະເທັກໂນໂລຈີ ຊຶ່ງຄົນຮຸ່ນຫລັງອາດຈະມີການປະຕິບັດຕ່າງໄປຈາກເດືມ.
ຮີດສິບສອງ
ຄຳວ່າ ຮີດ ມາຈາກພາສາບາລີ ຈາຣິຕຕະ ແປວ່າທັມນຽມແບບແຜນ ຂໍ້ປະພຶິດປະຕິບັດອັນຈົບງາມ ຫລື ປະເພນີສິ່ງທີ່ປະຕິບັດສືບຕໍ່ກັນມາ ຄຳວ່າ ສິບສອງ ໝາຍເຖິງເດືອນທັງສິບສອງເດືອນໃນປີນຶ່ງ ຄືນັບແຕ່ເດືອນຈຽງ (1) ເປັນຕົ້ນປີ ຈົນເຖິງເດືອນສິບສອງເປັນທ້າຍປີ, ເມື່ອຄຳທັງສອງ ມາຕໍ່ເຂົ້າກັນຈຶ່ງເປັນ ຮີດສິບສອງ ມີດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້:
1.ເດືອນຈຽງບຸນເຂົ້າກັມ
ບຸນເຂົ້າກັມ ຄຳວ່າ ກັມ ໄດ້ແກ່ການກະທຳ ເປັນກັມດີກໍມີ ເປັນກັມຊົ່ວກໍມີ ເຊັ່ນວ່າ ບຸນເປັນກັມດີ ບາບເປັນກັມຊົ່ວ. ຄຳວ່າເຂົ້າ ໄດ້ແກ່ເຂົ້າໄປຢູ່ໃນຂອບເຂດຈຳກັດ ເພື່ອໃຫ້ທໍຣະມານຮ່າງກາຍ ແລະຈິດໃຈໃຫ້ຫາຍຈາກກັມທີ່ຕົນກະທຳ, ອີກຢ່າງນຶ່ງ ຍິງອອກລູກ ແລ້ວຢູ່ໄຟຮຽກວ່າຢູ່ກຳ ຄືເອົາຕົວຂາງໄຟ ໃຫ້ເລືອດລົມດີ ມີນ້ຳນົມພໍລ້ຽງລູກ, ພິກຂຸຕ້ອງອາບັດສັງຄາທິເສດ ກ່ອນຈະພົ້ນຈາກອາບັດທີ່ຕ້ອງນັ້ນ ການເຂົ້າກັມຂອງພຣະພິກຂຸສົງ ເຄີຍເຂົ້າໃນເດືອນຈຽງ ຈະເປັນວັນອອກໃໝ່ ຫລື ວັນແຮມກໍໄດ້ ແລ້ວແຕ່ນິຍົມ, ມື້ພຣະສົງສູດອັບພານຄືອອກກັມ ສ່ວນຫລາຍແມ່ນອອກໃໝ່ 15ຄ່ຳເດືອນຈຽງ ດ້ວຍເຫດນີ້ແລ ເຮົາຈຶ່ງພາກັນເອີ້ນວ່າບຸນເດືອນຈຽງ ຊຶ່ງໝາຍເຖິງບຸນຢູ່ກັມ ຫລື ເຂົ້າກັມນັ້ນເອງ.
ພິທີທຳ: ສະຖານທີ່ບ່ອນຈະຢູ່ກັມນັ້ນ ຕ້ອງເປັນບ່ອນສງັດ ມີຕູບຢູ່ລຳພັງຕູບລະອົງໆ ບໍ່ຍິນດີຮັບການຂາບໄຫວ້ເປັນຕົ້ນ ພິກຂຸຕ້ອງອາບັດສັງຄາທິເສດແລ້ວ ໃຫ້ບອກແກ່ພິກຂຸສົງ 4 ຕົນຮັບຮູ້ໄວ້ກ່ອນ ເມື່ອໂອກາດມາເຖິງ ຈຶ່ງຢູ່ກັມຫລືເຂົ້າກັມ ການບອກອາບັດແກ່ສົງໃຫ້ຮັບຮູ້ໄວ້ ຊື່ວ່າບໍ່ປົກປິດອາບັດໄວ້ ຖ້າປົກປິດໄວ້ຫລາຍວັນທໍ່ໃດກໍຢູ່ປະຣິວາດທໍ່ນັ້ນ ໃນຣະຫວ່າງຢູ່ປະຣິວາດນັ້ນ ຖ້າຕ້ອງອາບັດຕື່ມອີກ ກໍໃຫ້ທຳວັດໃໝ່ ຮຽກວ່າ ປະຕິກັດສະນາ ຄືຊັກເຂົ້າຫາອາບັດເກົ່າ ແລະຢູ່ມານັດຄົບ 6ຄືນແລ້ວ ຈຶ່ງອັບພານ ຄືອອກກັມ, ຄຳວ່າ ປະຣິວາດ,ມານັດ ແລະ ປະຕິກັດສະນາໂຮມກັນຮຽກວ່າ ວຸດຖານະວິທີ ຄື ວິທີເຂົ້າກັມ ຫລື ຢູ່ກັມຂອງພິກຂຸເພື່ອອອກຈາກອາບັດ ສັງຄາທິເສດ ສົງ 4 ຮູບໃຫ້ ປະຣິວາດ ມານັດ ປະຕິກັດສະນາ, ສົງ 20 ຮູບໃຫ້ອັບພານ.
ສ່ວນພໍ່ອອກແມ່ອອກທີ່ກ່ຽວຂ້ອງກັບພິທີນີ້ ເປັນຜູ້ອຸປະຖັມດ້ວຍຈະຕຸປັດຈັຍ ໄທຍະທານຕລອດເວລາ ເມື່ອອອກກັມແລ້ວມີການເຮັດບຸນໃຫ້ທານ ຟັງເທດຕລອດວັນ, ພິກຂຸອອກກັມແລ້ວ ເປັນຜູ້ໝົດມົນທິນ ບໍຣິສຸດ, ຜູ້ໃດໄດ້ບໍຣິຈາກທານ ຍ່ອມໄດ້ຜະລານິສົງຫລາຍ, ໃນສມັຍນີ້ ບຸນເຂົ້າກັມຂອງພຣະພິກຂຸສົງບໍ່ຄ່ອຍມີປານໃດ ແຕ່ບາງແຂວງຍັງມີຢູ່, ແຕ່ປາງບູຮານເພິ່ນຖືວ່າ ການເຂົ້າກັມນັ້ນ ເປັນສິ່ງສຳຄັນ, ໃນຮອບປີນຶ່ງມີການຢູ່ກັມເທື່ອນຶ່ງ ເພື່ອອອກຈາກອາບັດໃຫ້ມີຄວາມບໍຣິສຸດ.
ຄວາມໝາຍຂອງການທຳບຸນນີ້ ໂດຍຖືວ່າ ພຣະພິກຂຸທີ່ອອກກັມມາໃໝ່ເປັນຜູ້ບໍ່ມີມົນທິນ ເປັນຜູ້ມີຄວາມບໍຣິສຸດຜຸດຜ່ອງ ຜູ້ໃດໄດ້ທຳບຸນໃຫ້ທານແກ່ພຣະສົງເຫລົ່ານັ້ນ ຖືວ່າໄດ້ກຸສົົົນຫລາຍ ເໝືອນດັ່ງເມນທະກະເສດຖີແລະບໍຣິວານ ໄດ້ຖວາຍເຂົ້າແກ່ພຣະປັດເຈກພຸທເຈົ້າ ທີ່ອອກຈາກນິໂຣທະສະມາບັດໃໝ່ໆ ແລ້ວໄດ້ປະສົບມະນຸດສົມບັດ ເຫັນປັດຈຸບັນທັນຕາ ຄືເຂົ້າທີ່ຍົກຍໍຖວາຍໄປແລ້ວນັ້ນ ກັມມາເຕັມຄືນຄືເກົ່າ ສາງເຂົ້າເປືອກທີ່ເປົ່າຢູ່ ກໍກັບເຕັມດ້ວຍເຂົ້າເປືອກດັ່ງເດີມ.
ເພີ້ມເຕີມຈາກບຸນສຳຄັນໃນທາງພຣະພຸທສາສນາຂອງລາວ
ບຸນເຂົ້າກັມ
ບຸນເຂົ້າກັມເປັນເດືອນທີ່ພຣະສົງຄ໌ເຂົ້າກັມ(ປະຣິວາສກັມ)ທີ່ຖືປະຕິບັດກັນມາແຕ່ບູຮານນະການ ເພື່ອໃຫ້ພຣະສົງຜູ້ກະທຳຜິດ ໄດ້ສາລະພາບຕໍ່ໜ້າສົງຄ໌ ເປັນການຝຶກຈິຕສຳນຶກເຖິງຄວາມບົກພ່ອງຂອງຕົນແລະມຸ່ງປະພຶດຕົນໃຫ້ ຖືກຕ້ອງຕາມພຣະທັມ ວິນັຍຕໍ່ໄປ.
ພຣະທີ່ຕ້ອງອາບັດສັງຄາທິເສສ (ອາບັດ ໜັກຮອງຈາກປະຣະຊິກ)ຕ້ອງຢູ່ກັມ ຈຶ່ງຈະພົ້ນອາບັດ ອັນເປັນພິທີທີ່ທຳໃຫ້ຈິດໃຈບໍ່ ເສົ້າໝອງ ຫລື ອີກນັຍນຶ່ງກໍເພື່ອລະລຶກເຖິງການກະທຳອັນເປັນບາບທີ່ທຳມາຕລອດພັນສາ.
ພຣະພິກຂຸຕ້ອງອາບັດແລ້ວ ຈະເປັນອາບັດໜັກ ຫລື ເບົາ ເຊິ່ງຢູ່ໃນລັກສນະທີ່ວ່າ ສເຕກິຈສາ ຢຽວຢາໄດ້ ຄືທຳໃຫ້ພົ້ນໂທດໄດ້ ກໍຕ້ອງຢູ່ກັມ ເພື່ອໃຫ້ພົ້ນຈາກອາບັດ ທີ່ ລ່ວງເກີນນັ້ນ ເມື່ອບໍ່ສະແດງຫລື ບໍ່ທຳໃຫ້ພົ້ນໂທດ ບາບກັມນັ້ນກໍຈະຕິດຕາມໄປຫລາຍ ພົບຫລາຍຊາຕເໝືອນດັ່ງພຣະພິກຂຸອົງນຶ່ງ ທີ່ຕ້ອງອາບັດໃນ ສມັຍພຣະກັສສະປະພຸທທະເຈົ້າ ຊື່ງຈະກ່າວໃນໂອກາດຕໍ່ໄປ.
ບຸນນີ້ຈະນິຍົມທຳກັນໃນເດືອນຈຽງ ຈະເປັນຂ້າງຂື້ນ ຫລື ຂ້າງແຮມກໍໄດ້ ແຕ່ສ່ວນມາກແລ້ວ ຈະທຳໃນມື້ພຣະສົງຄ໌ ສູຕອັພພານ ຄື ອອກກັມ ກໍຄືມື້ ຂຶ້ນ15 ຄໍ່າ ເດືອນອ້າຍ ສະນັ້ນ ເຮົາຈຶ່ງເອີ້ນກັນ ອີກຢ່າງນຶ່ງວ່າ '' ບຸນເດືອນອ້າຍ'' ຊຶ່ງກໍໝາຍເຖິງບຸນຢູ່ກັມ ຫລື ເຂົ້າກັມນັ້ນເອງ.
ສະຖານທີ່ບ່ອນຈະຢູ່ກັມນັ້ນ ຕ້ອງເປັນບ່ອນສງັດ ມີຕູບຢູ່ລໍາພັງ ຕູບລະອົງ ບໍ່ຍິນດີຮັບການຂາບໄຫວ້. ພິກຂຸໃດທີ່ຕ້ອງອາບັດ ສັງຄາທິເສສແລ້ວ ໃຫ້ບອກແກ່ພິກຂຸ ສີ່ ຕົນ ຮັບຮູ້ໄວ້ກ່ອນ ເມື່ອໂອກາດມາເຖິງ ຈຶ່ງຢູ່ກັມຫລື ເຂົ້າກັມ. ຄໍາວ່າເຂົ້າກັມ ໄດ້ແກ່ການເຂົ້າໄປຢູ່ຂອບເຂດຈຳກັດ ເພື່ອໃຫ້ທໍຣະມານທັງກາຍແລະຈິດໃຈ ໃຫ້ຫາຍຈາກກັມທີ່ຕົນໄດ້ກະທຳນັ້ນ.
ການບອກອາບັດແກ່ສົງຄ໌ໃຫ້ຮັບຮູ້ໄວ້ ຊື່ວ່າບໍ່ປົກປິດອາບັດໄວ້ ຖ້າປົກປິດໄວ້ຫລາຍວັນເທົ່າໃດກໍຢູ່ປະຣິວາດຫລາຍເທົ່ານັ້ນ. ໃນຣະຫວ່າງຢູ່ປະຣິວາດນັ້ນ ຖ້າຕ້ອງອາບັດໃໝ່ ຮຽກວ່າ ປະຕິກັດສະນາ ຄືຊັກເຂົ້າຫາອາບັດເກົ່າ ແລະ ຢູ່ ມານັດຄົບ 6 ຄືນແລ້ວ ຈື່ງ ອັພພານ ຄືອອກກັມ. ຄຳວ່າ ປະຣິວາດ, ມານັດ ແລະ ປະຕິກັດສະນາໂຮມກັນຮຽກວ່າ ວຸດຖານະວິທີ ຄື ວິທີເຂົ້າກັມ ຫລື ຢູ່ກັມ ຂອງພິກຂຸເພື່ອອອກຈາກອາບັດສັງຄາທິເສສ. ສົງຄ໌ສີ່ຮູບໃຫ້ ປະຣິວາດ ມານັດ ປະຕິກັດສະນາ, ສົງຄ໌ 20 ຮູບ ໃຫ້ອັພພານ.
ໃນມື້ອອກກັມນີ້ ຊາວພຸທຜູ້ມີຈິຕສັທທາ ກໍຈະມາຮ່ວມເຮັດບຸນໃຫ້ທານ ຟັງເທສຕລອດວັນ ເພາະພິກຂຸອອກກັມແລ້ວ ເປັນຜູ້ ໝົດມົນທິນ ບໍຣິສຸດ ຜູ້ໃດໄດ້ບໍຣິຈາກທານ ຍ່ອມໄດ້ຜະລານິສົງຫລາຍ ໄດ້ກຸສົນຫລາຍ. ດັ່ງເຊັ່ນເຣື່ອງຂອງ ເມນທະກະເສດຖີ ແລະບໍຣິວາຣ ໄດ້ຖວາຍເຂົ້າແກ່ພຣະປັຈເຈກະພຸທທະເຈົ້າ ທີ່ອອກຈາກ ນິໂຣທສມາບັດໃໝ່ໆ ແລ້ວ ໄປປະສົບມະນຸດສົມບັດ ທັນຕາເຫັນ ຄື ເຂົ້າທີ່ຍົກຍໍໄປຖວາຍແລ້ວ ກັບມາເຕັມຄືນຄືເກົ່າຄື ສາງເຂົ້າເປືອກ 1250 ສາງທີ່ ເປົ່າຢູ່ ກໍກັບເຕັມໄປດ້ວຍ ເຂົ້າເປືອກດັ່ງເດີມ.
ໃນສມັຍນີ້,ບາງແຫ່ງກໍບໍ່ຄ່ອຍກະທຳກັນປານໃດ ແຕ່ບາງແຫ່ງກໍກະທຳທຸກໆປີບໍ່ໄດ້ຂາດ. ແຕ່ປາງບູຮານເພິ່ນຖືວ່າ ການເຂົ້າກັມ ເປັນສິ່ງສຳຄັນ ເພາະໃນຮອບປີນຶ່ງ ມີການຢູ່ກັມເທື່ອນຶ່ງ ເພື່ອອອກຈາກອາບັດໃຫ້ມີຄວາມບໍຣິສຸດ.
ຂໍນຳເຣື່ອງໃນຄັມພີພຣະທັມມະບົດກ່ຽວກັບການຕ້ອງອາບັດແລ້ວ ບໍ່ສະແດງມາເລົ່າສູ່ຟັງ ດັ່ງນີ້:
ໃນສມັຍພຣະກັສສະປະພຸທທະເຈົ້າ ມີພິກຂຸອົງນຶ່ງລ່ອງເຮືອໄປໃນແມ່ນໍ້າຄົງຄາ ຫລົງໄປດຶງໃບຕະໃຄ້ນໍ້າຂາດອອກໃບນຶ່ງ ພຣະພິກຂຸອົງນັ້ນຄຶດວ່າເປັນອາບັດພຽງເລັກນ້ອຍ ເລີຍບໍ່ໄດ້ສະແດງອາບັດ ແລ້ວກໍໄປບໍາເພັນພຽນຢູ່ໃນປ່າເປັນ ເວລາຊ້ານານ. ແຕ່ເຫດຄັ້ງນັ້ນກໍຍັງຄົງຄ້າງໃນໃຈຂອງພິກຂຸຮູບນັ້ນສເມີມາ ດ້ວຍວ່າປະຕິບັດທັມໃນປ່າ ເວລາທີ່ຢາກສະແດງ ອາບັດ ກໍບໍ່ມີ
ພິກຂຸ ຮູບໃດຮັບຟັງ ຕໍ່ກໍມາໄດ້ເກີດອາພາດ ແລະ ມໍຣະນະພາບລົງ ແຕ່ບາບກັມນັ້ນກໍຍັງຕິດຕົວໄປຍັງພົບໃໝ່ ໃຫ້ໄດ້ໄປ ບັງເກີດເປັນນາຄຊື່ ເອກະຣະປັດ.
2. ເດືອນຍີ່ບຸນຄູນລານເຂົ້າ
ເຖິງຣະດູເດືອນຍີ່ມາ ໃຫ້ນິມົນພຣະສັງຄະເຈົ້າ ມາຕັ້ງສູດໄຊຍະມຸງຄຸນ ເອົາບຸນຄູນລານເຂົ້າຫລືຂວັນເຂົ້າ, ກອງເຂົ້າ,ຄຳວ່າ ລານ ໄດ້ແກ່ບ່ອນເສັຽຫຍ້າແປນໆ ເຮັດເປັນບ່ອນສຳລັບຟາດເຂົ້າ ຫລືນວດເຂົ້າ, ຄຳວ່າ ຄູນ ໄດ້ແກ່ການເພີ້ມເຂົ້າ ຫລືຕື່ມເຂົ້າ ຫລື ເຮັດໃຫ້ຫລາຍຂຶ້ນຕາມສ່ວນ ກຳນົດການເຮັດ ໃນເດືອນສີ່ ຈະເປັນຂ້າງຂຶ້ນຫລື ຂ້າງແຮມກໍໄດ້ ເມື່ອຟາດເຂົ້າສຳເຣັດແລ້ວຈຶ່ງເຮັດ, ກ່ອນຈະຂົນເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າ ຫລືຍຸ້ງສາງ ໃຫ້ທໍາບຸນຄູນລານເຂົ້າ, ຫລືຂວັນເຂົ້າ, ກອງເຂົ້າເສັຽກ່ອນ ຈຶ່ງຂົນຂຶ້ນເລົ້າຂຶ້ນເຍັຽ ເພື່ອເປັນສິຣິມຸງຄຸນ ຄວາມມັ່ງມູນພູນສຸກສືບຕໍ່ໄປ.
ພິທີເຮັດ: ບອກເລົ່າປ່າວເຕືອນຍາດພີ່ນ້ອງ ໃຫ້ມາເຕົ້າມາໂຮມເຮັດບຸນຄູນລານເຂົ້າ ຫລືສູດຂວັນເຂົ້າ, ກອງເຂົ້າ,ຕັ້ງພາມຸງຄຸນຢູ່ທີ່ລານເຂົ້າ ນິມົນພຣະສັງຄະເຈົ້າ 5 ຕົນຢ່າງນ້ອຍ ມາສູດມຸງຄຸນຄາຖາເມື່ອສູດປຣິຕະມຸງຄຸນຄາຖາຈົບລົງແລ້ວ ຖວາຍອາຫານ ບິນທະບາດ ແລະມີເທດສລອງນຶ່ງກັນ ສຳເຣັດແລ້ວພຣະສົງສູດໄຊຍະມຸງຄຸນຄາຖາສາດນ້ຳມົນ, ນ້ຳມົນນີ້ ໃຫ້ເຈົ້າຂອງນາ ນຳໄປຮົດໃສ່ນາ ແລະ ງົວຄວາຍເພື່ອໃຫ້ຢູ່ເຢັນເປັນສຸກ ແລ້ວຈຶ່ງອຸທິດບຸນກຸສົນທີ່ຕົນໄດ້ກະທຳນັ້ນ ໄປໃຫ້ຍາດຜູ້ລ່ວງລັບໄປແລ້ວ ແລະ ເທວະດາທັງຫລາຍ ທີ່ຢູ່ຫົວໄຮ່ປາຍນາ ເມື່ອທ່ານທັງຫລາຍເຫລົ່ານັ້ນ ໄດ້ຮັບຜົນບຸນທ່ີເຮົາອຸທິດສົ່ງໃຫ້ ກໍຈະມາອວຍໄຊໃຫ້ພອນ ຟ້າຝົນຊົນລະທາກໍຈະຕົກຕາມຣະດູການ ເຂົ້າກ້າໃນນາກໍຈະງອກງາມ ບໍ່ມີງົວຄວາຍ ນົກໜູປູປາມາກັດກິນ ເຮົາກໍຈະໄດ້ຮັບຄວາມສຸກຄວາມຈະເຣີນ ບໍຣິບູນດ້ວຍຊັບສົມບັດທຸກຢ່າງ. ນີ້ເປັນພິທີທາງພຸທສາສນາ ເມື່ອແລ້ວພິທີທາງພຸທສາສນາແລ້ວ ຈະທຳພິທີພຣາມມະນະສາສນາອີກກໍໄດ້.
ພິທີພຣາມມະນະສາສນາ :
ມີພາຂວັນນຶ່ງພາ ເນັ່ງຝ້າຍມຸງຄຸນຮອບກອງເຂົ້າ ຂໍເຊີນໝໍພຣາມຫລືໝໍພອນມາສູດຂວັນເຂົ້າ ໃຫ້ລາບໃຫ້ພອນ ຜູກຂໍ່ຕໍ່ແຂນ ຜູກຂວັນງົວຂວັນຄວາຍ ເຫລົ່ານີ້ເປັນຕົ້ນ.
ເຫດແຫ່ງການກະທຳ:
ເພື່ອຄວາມເປັນສິຣິມຸງຄຸນແລະໃຫ້ໄດ້ເຂົ້າອຸດົມສົມບູນຍິ່ງໆຂຶ້ນໄປ ພວກຊາວນາທັງຫລາຍ ຈຶ່ງໄດ້ພ້ອມໃຈກັນພ່ຳເພັງບຸນກຸສົນ ຂນະເຂົ້າທີ່ຍັງຄ້າງລານຢູ່ ດັ່ງມີເຣື່ອງເລົ່າໄວ້ໃນທັມມະບົດວ່າ ມີບຸຣຸດສອງອ້າຍນ້ອງ ໄດ້ເຮັດນາທົ່ງດຽວກັນ ຄົນເຖິງຍາມເຂົ້າພໍເໝົ້າ ນ້ອງຊາຍຊວນອ້າຍ ເອົາເຂົ້າອ່ອນນັ້ນ ມາເຮັດເຂົ້າມະທຸປາຍາດຖວາຍພຣະສົງ ອັນມີພຣະພຸທເຈົ້າເປັນປະທານ, ອ້າຍບໍ່ເຫັນດີນຳ ທັງສອງຝ່າຍບໍ່ລົງຮອຍກັນ ຕົກລົງໄດ້ແບ່ງນາກັນເຮັດຄົນລະເຄິ່ງ ເມື່ອໄດ້ເຮັດນາເຄິ່ງນຶ່ງ ເປັນສ່ວນໂຕແລ້ວ ກໍໄດ້ຖວາຍທານຕາມຄວາມພໍໃຈ ໃນປີນຶ່ງໄດ້ເຮັດທານເຖິງ 9 ເທື່ອຄື: ເຮັດເຂົ້າມະທຸປາຍາດຖວາຍນຶ່ງ, ເວລາເຂົ້າພໍເໝົ້າເຮັດເຂົ້າເໝົ້າຖວາຍນຶ່ງ, ເວລາເກັບກ່ຽວນຶ່ງ, ເວລາຈັກຕອກມັດນຶ່ງ, ເວລາມັດເປັນຝ່ອນນຶ່ງ, ເວລາຂົນກອງໃສ່ລານແລ້ວນຶ່ງ, ເວລາຟາດແລ້ວນຶ່ງ, ເວລາຂົນຂຶ້ນເລົ້າແລ້ວສຳເຣັດນຶ່ງ, ແລ້ວຕັ້ງປະນິທານຄວາມປາຖນາໃນຂນະທີ່ໄດ້ຖວາຍທານໃນເທື່ອນັ້ນວ່າ ຂໍໃຫ້ໄດ້ສຳເຣັດເປັນພຣະອໍຣະຫັນອົງນຶ່ງໃນອະນາຄົດ ຄັນຕົກມາເຖິງສາສນາຂອງ ພຣະສະມະນະໂຄດົມພຸທເຈົ້າຂອງເຮົານີ້ ນ້ອງຊາຍໄດ້ເກີດເປັນລູກຂອງພຣາມມະຫາສານ ມີນາມວ່າ ອັນຍາໂກນທັນຍະ ແລ້ວອອກບວດໃນພຣະພຸທສາສນາແລະໄດ້ສຳເຣັດເປັນພຣະອໍຣະຫັນອົງນຶ່ງກ່ອນພຣະສາວົກທັງຫລາຍຄື ເປັນປະຖົມສາວົກ.
ສ່ວນຜູ້ອ້າຍບໍ່ສາມາດຖວາຍທານຄົບເຖິງ 9 ເທື່ອຄືໄດ້ຖວາຍແຕ່ເທື່ອດຽວທໍ່ນັ້ນ ແລະໄດ້ຕັ້ງປະນິທານຄຳປາຖນາໄວ້ວ່າ ດ້ວຍກຸສົນຜົນບຸນນີ້ ຂໍໃຫ້ສຳເຣັດເປັນພຣະອໍຣະຫັນໃນອະນາຄົດ ຄັນມາສາສນາຂອງພຣະພຸທເຈົ້າຊົງພຣະນາມວ່າ ສະມະນະໂຄດົມຂອງເຮົານີ້ ບຸຣຸດນັ້ນກໍໄດ້ມາເກີດເປັນ ສຸພັດທະປະຣິພາຊົກ ບໍ່ໄດ້ພົບພຣະພຸທເຈົ້າໃນຕອນຕົ້ນພຸທການແລະໃນຕອນກາງພຸທການ ມາໄດ້ພົບພຣະພຸທເຈົ້າ ໃນຕອນທີ່ພຣະອົງຈະສະເດັດດັບຂັນເຂົ້າສູ່ພຣະນິບພານ ຄື ຂນະທີ່ພຣະພຸທອົງສະເດັດເຂົ້າສູ່ທີ່ປະທັບດັບຂັນທະປະຣິນິບພານແລ້ວແລະໄດ້ທູນຖາມຄວາມສົງສັຍຂອງຕົນ ທາງດ້ານຫລັງຜ້າມ່ານກັ້ງ, ບ່ອນປະທັບປະຣິນິບພານ ພໍພຣະອົງເທດຈົບລົງກໍໄດ້ ສຳເຣັດເປັນພຣະອະຣິຍະບຸກຄົນຊັ້ນອະນາຄາມິ ຈຶ່ງນັບວ່າພຣະສຸພັດທະ ນີ້ໄດ້ເປັນພຣະອະຣິຍະສາວົກອົງສຸດທ້າຍ ທີ່ໄດ້ເຫັນພຣະພຸທເຈົ້າ ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ຊາວນາທັງຫລາຍ ເມື່ອໄດ້ຊາບເຖິງອານິສົງຜົນບຸນແລ້ວ ຈຶ່ງໄດ້ພາກັນເຮັດບຸນໃຫ້ທານເຂົ້າໃນນາ ແລະ ຖືເປັນປະເພນີສືບມາຈົນເທົ້າທຸກວັນນີ້.
ເພີ້ມເຕີມຈາກບຸນສຳຄັນໃນທາງພຣະພຸທສາສນາຂອງລາວ
ບຸນຄູນລານເຂົ້າ
ຊາວລາວສມັຍກ່ອນຈົນເຖິງສມັຍປັດຈຸບັນ ກັບການເຮັດນາປູກເຂົ້ານັ້ນເປັນຂອງຄູ່ກັນມາຕັ້ງນານ ແສນນານ. ເມື່ອຍາມນາ ເສັດສິ້ນແລ້ວໃນເດືອນຍີ່ ກ່ອນຈະຂົນເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າຂຶ້ນເຍັຽ ທາງບ້ານນັ້ນໆ ກໍຈະປ່າວຮ້ອງ ພີ່ນ້ອງ ຍາຕມິດ ມາຮ່ວມພິທີບຸນ ຄູນລານເຂົ້າ ຫລື ຂວັນເຂົ້າ,ກອງເຂົ້າ ໂດຍຈະນິມົນ ພຣະສັງຄະເຈົ້າ 5 ຕົນຢ່າງນ້ອຍ ມາສູຕມຸງຄຸນຄາຖາ.
ຄຳວ່າ ''ລານ'' ໄດ້ແກ່ດິນພຽງໆ ເຮັດເປັນບ່ອນຟາດເຂົ້າ ຫລື ນວດເຂົ້າ, ຄຳວ່າ ''ຄູນ'' ໄດ້ແກ່ການເພິ່ມເຂົ້າ ຫລື ຕື່ມເຂົ້າ ຫລື ເຮັດໃຫ້ຫລາຍຂຶ້ນຕາມສ່ວນ.
ກຳນົດການເຮັດບຸນນີ້ ຈະທຳກັນໃນເດືອນຍີ່ ຈະເປັນຂ້າງຂຶ້ນຫລືຂ້າງແຮມກໍໄດ້ ເພື່ອຄວາມເປັນ ສິຣິມຸງຄຸນ ຄວາມມັ່ງມີສີສຸກ ສືບໄປ.
ພິທີເຮັດບຸນຄູນລານເຂົ້ານີ້ ເພິ່ນຈະຕັ້ງພາມຸງຄຸນຢູ່ທີ່ລານເຂົ້າ ນິມົນພຣະສັງຄະເຈົ້າມາສູດປະຣິຕຕະມຸງຄຸນຄາຖາ ຈົບແລ້ວ ຖວາຍອາຫານ ບິນທະບາດ ແລະ ມີເທສນາສລອງນຶ່ງກັນ ແລ້ວ ສູດໄຊຍະມຸງຄຸນຄາຖາເສກນໍ້າມົນ ໃຫ້ເຈົ້າຂອງນາ ເພື່ອເອົາໄປ ຮົດໃສ່ໃຮ່ນາ ແລະ ງົວຄວາຍເພື່ອໃຫ້ຢູ່ເຢັນເປັນສຸກ ແລ້ວຈຶ່ງ ອຸທິສສ່ວນກຸສົນທີ່ຕົນໄດ້ກະທຳນັ້ນ ໄປໃຫ້ຍາຕຜູ້ລ່ວງລັບໄປແລ້ວ ແລະ ເທວະດາ ອາຮັກ ທັງຫລາຍ ທີ່ຢູ່ຫົວໄຮ່ປາຍນາ ເມືອທ່ານທັງຫລາຍເຫລົ່ານັ້ນ ໄດ້ຮັບຜົລບຸນທີ່ ເຂົາເຈົ້າອຸທິສສົ່ງໃຫ້ ແລ້ວ ກໍຈະມາອວຍໄຊໃຫ້ພອນ ຟ້າຝົນຊົລທາກໍຈະຕົກຕາມຣະດູກາລ ເຂົ້າກ້າໃນນາກໍຈະແຂງແຮງ ງອກງາມ ອຸດົມສົມບູນ ຮວມທັງ ຄວາມສຸກ ຄວາມຈະເຣີນແລະບໍຣິບູນດ້ວຍຊັບສົມບັດທຸກຢ່າງ.
ຫລັງຈາກເສັດພິທີທາງສາສນາແລ້ວ ກໍຈະມີພາຂວັນຕັ້ງຂຶ້ນນຶ່ງພາໂດຍ ເນັ່ງຝ້າຍມຸງຄຸນໄປຮອບກອງເຂົ້າ ແລ້ວເຊີນ ໝໍພອນ ມາສູດຂວັນເຂົ້າ ໃຫ້ລາພໃຫ້ພອນ ຜູກຂໍ່ຕໍ່ແຂນກັນ ແລະ ຜູກຂວັນງົວຂວັນຄວາຍ ເຫລົ່ານີ້ເປັນຕົ້ນ.
ມູນເຫດແຫ່ງການທຳບຸນນີ້ ມີເຣື່ອງໃນຄັມພີພຣະທັມມະບົດວ່າ ໃນສມັຍ ພຣະວິປັສສີພຸທທະເຈົ້າ ມີ ບຸດຂອງກະດຸມພີ ຊາວເມືອງພັນທຸມະດີ ຊື່ວ່າ ມະຫາກາລ ຜູ້ເປັນອ້າຍ ແລະ ຈູລະກາລຜູ້ນ້ອງ. ທັ້ງສອງມີອຸປນິສັຍແຕກຕ່າງກັນ ກ່າວຄື ທ້າວມະຫາກາລ ເປັນຄົນທີ່ມີຄວາມເຫລື້ອມໃສໃນພຣະວິປັສສີພຸທທະເຈົ້າ ແຕ່ ທ້າວຈຸລະກາລ ບໍ່ເຫລື້ອມໃສ ດັ່ງນັ້ນ ທັງສອງຈຶ່ງມີຄວາມເຫັນຂັດແຍ້ງ ກັນຢູ່ຕລອດເວລາກ່ຽວກັບການເຮັດບຸນ.
ຄັນເຖິງພໍຍາມເຂົ້າພໍເປັນນໍ້ານົມ ອ້າຍຈຶ່ງຊວນນ້ອງເອົາເຂົ້າໄປເຮັດເຂົ້າມະທຸປະຍາດຖວາຍພຣະສົງຄ໌ອັນມີພຣະພຸທທະເຈົ້າ ເປັນປະທານ ສ່ວນນ້ອງຊາຍກໍບໍ່ເຫັນດີນຳ ຈຶ່ງເປັນເຫດໃຫ້ ສອງອ້າຍນ້ອງແບ່ງນາກັນເຮັດເປັນຂອງໃຜຂອງລາວ.
ເມື່ອທ້າວມະຫາກາລໄດ້ນາມາເຮັດເປັນສ່ວນຕົວແລ້ວ ກໍໄດ້ຖວາຍທານຕາມຄວາມພໍໃຈ ໂດຍຈະໃຫ້ທານ 9 ເທື່ອໃນປີນຶ່ງຄື: ເວລາເຂົ້າເປັນນໍ້ານົມ ເຮັດເຂົ້າມະທຸປະາຍາດ 1, ເວລາເຂົ້າພໍເໝົ້າ ເຮັດເຂົ້າເໝົ້າຖວາຍ 1, ເວລາເກັບກ່ຽວ 1, ເວລາຈັກຕອກ ມັດ 1, ເວລາມັດເປັນຝ່ອນ1, ເວລາຂົນມາກອງໃສ່ລານແລ້ວ 1, ເວລາຟາດເຂົ້າແລ້ວ 1, ເວລາ ຂົນເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າ 1, ເວລາຂົນ ເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າສຳເຣັດ 1, ແລ້ວຕັ້ງປະນິທານປາຖນາໃນຂນະທີ່ໄດ້ຖວາຍທານໃນເທື່ອນັ້ນວ່າ ຂໍໃຫ້ສຳເຣັດເປັນພຣະອໍຣະຫັນອົງ ນຶ່ງໃນອະນາຄົດ.
ສ່ວນທ້າວຈຸລະກາລຜູ້ນ້ອງບໍ່ສາມາດຖວາຍທານຄົບເຖິງເກົ້າເທື່ອ ແຕ່ກໍໄດ້ຖວາຍແຕ່ເທື່ອດຽວເທົ່ານັ້ນ ແລະ ໄດ້ຕັ້ງປະນິທານ ຄຳປາຖນາວ່າ ຂໍໃຫ້ໄດ້ເປັນພຣະອໍຣະຫັນອົງນຶ່ງໃນອະນາຄົດເໝືອນກັນ.
ພໍຕົກມາເຖິງສາສນາຂອງພຣະສະມະນະໂຄດົມພຸທທະເຈົ້າ ທ້າວມະຫາກາລ ໄດ້ເກີດເປັນບຸດພຣາມມະຫາສານໃນໝູ່ບ້ານພຣາມ ໂທນະວັຕຖຸ ຊຶ່ງຢູ່ບໍ່ໄກຈາກເມືອງກະບິລພັສເທົ່າໃດ ຊື່ວ່າ ອັນຍາໂກນທັນຍະ.
ຕໍ່ມາ ອັນຍາໂກນທັນຍະໄດ້ອອກບວດໃນພຣະພຸທສາສນາ ແລະ ໄດ້ສຳເຣັດເປັນພຣະອໍຣະຫັນອົງທຳອິດກ່ອນພຣະສາວົກ ທັ້ງຫລາຍຄື ເປັນປະຖົມສາວົກ.
ພຣະອັນຍາໂກນທັນຍະ ເປັນນຶ່ງໃນປັນຈະວັກຄີທັງຫ້າ ທີ່ຕິດຕາມປົນນິບັຕພຣະພຸທທະອົງຕັ້ງແຕ່ສະເດັດອອກບວດໃໝ່ໆ ແລະ ໄດ້ຟັງປະຖົມມະເທສນາ ຄື ທັມມະຈັກກັປປະວັຕຕະນະສູຕ ເປັນລຸ້ນທຳອິດ ໃນວັນຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນແປດ ແລະ ກໍໄດ້ ດວງຕາເຫັນທັມ ບັນລຸໂສດາບັນ ແລ້ວ ພຣະພຸທທະເຈົ້າກໍປະທານເອຫິພິກຂຸອຸປສັມປະທາໃຫ້.
ສ່ວນທ້າວຈຸລະກາລຜູ້ນ້ອງໄດ້ເກີດມາເປັນ ສຸພັທທະປະຣິພາຊົກ ບໍ່ໄດ້ພົບພຣະພຸທທະເຈົ້າໃນຕອນຕົ້ນແລະກາງພຸທການ ແຕ່ພໍຊາບ ຂ່າວວ່າ ພຣະອົງຈະປະຣິນິພພານຈຶ່ງປາຖນາຂໍເຂົ້າເຝົ້າເພື່ອຖາມຂໍ້ຂ້ອງໃຈ.
ພຣະພຸທທະອົງຊົງອະນຸຍາດໃຫ້ເຂົ້າເຝົ້າແລະຊົງສະແດງພຣະທັມມະເທສນາ ຄື ອະຣິຍະມັຄມີອົງແປດ, ສ່ວນສຸພັທທະປະຣິພາຊົກ ເມື່ອໄດ້ຟັງແລ້ວ ເກີດມີຄວາມເຫລື້ອມໃສ ຈຶ່ງ ທູນຂໍອຸປະສົມບົທ ແລະບັນລຸ ອໍຣະຫັນຕະຜົລໃນຣາຕຣີນັ້ນ ນັບວ່າເປັນ ພຸທທະສາວົກ ອົງສຸດທ້າຍ ທີ່ໄດ້ເປັນອໍຣະຫັນ ໃນວັນທີ່ພຣະພຸທທະເຈົ້າປະຣິນິພພານ.
3. ເດືອນສາມ ໄຂປະຕູເລົ້າເຂົ້າ, ບຸນເຂົ້າຈີ່ແລະບຸນມາຄະບູຊາ
ເຖິງຣະດູເດືອນສາມອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳແລະເດືອນສາມເພັງມາ ໃຫ້ໄຂຕູເລົ້າເຂົ້າ, ທຳທານເອົາບຸນເຂົ້າຈີ່ແລະບຸນມາຄະບູຊາ,ເພື່ອລະນຶກເຖິງວັນສຳຄັນທາງພຣະສາສນາ ເພາະມື້ນັ້ນເປັນມື້ບູຊາດ້ວຍອາມິດແລະປະຕິບັດ.
ໄຂປະຕູເລົ້າເຂົ້າ
ຫລັງຈາກຂົນເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າຂຶ້ນເຍັຽແລ້ວ ກໍມີພິທີການໄຂປະຕູ ເລົ້າເຂົ້າອີກຕື່ມເທື່ອນຶ່ງ ການໄຂປະຕູເລົ້າເຂົ້ານີ້ ເປັນຣະດູເດືອນສາມ ອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳ ຕາມຄະຕິໂບຮານກ່າວໄວ້ວ່າ ມື້ນັ້ນ ແມ່ນມື້ກົບບໍ່ມີປາກ, ນາກບໍ່ມີຮູຂີ້, ໝາກຂາມປ້ອມສຸກຫວານ, ໄກ່ເປີດເຂົ້າສານ, ແມ່ມານທ້ອງແວບ, ຄົກເປັນໝາກ, ສາກເປັນໃບ, ຫົວສີໃຄເປັນດອກ, ກະຮອກປົ່ງເປັນເຂົາ ແລະ ໝາກກາເລົາປົ່ງຫຸ້ມກົ້ນ ສິ່ງທັງຫລາຍເຫລົ່ານີ້ ໃຜຊອກໄດ້ເປັນຂອງຄ້ຳຄູນດີແລ. ຕາມຄະຕິດັ່ງກ່າວນີ້ມີຄວາມໝາຍວ່າ "ເຂົ້າເປືອກທີ່ມີຢູ່ໃນເລົ້າໃນເຍັຽເຮົານັ້ນ" ເພື່ອກິນບໍ່ໃຫ້ບົກຈົກບໍ່ໃຫ້ລົງ ເຂົ້າທີ່ຕັກອອກໄປແລ້ວໃຫ້ກັບມາເຕັມຄືນຄືເກົ່າ ສາງເຂົ້າເປືອກທີ່ເປົ່າຢູ່ກໍໃຫ້ກັບມາເຕັມດ້ວຍເຂົ້າເປືອກດ່ັງເດີມ ດັ່ງນີ້ເປັນຕົ້ນ.
ດັ່ງນັ້ນ ເມື່ອເຖິງຣະດູເດືອນສາມ ອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳ ເພິ່ນຈຶ່ງມີພິທີໄຂປະຕູເລົ້າເຂົ້າ ເພື່ອເອົາຂວັນເຂົ້າ ທີ່ຢູ່ຕາມໄຮ່ຕາມນາໃຫ້ມາເຕົ້າມາໂຮມ ເຈົ້າຂອງເຂົ້າມີຄວາມຊົມຊື່ນຍິນດີຈຶ່ແຕ່ງເຄື່ອງສົມມາພາບາສີຮັບຕ້ອນ ໃນນັ້ນມີເຜືອກຫົວຊັນ ມັນຫົວຊ້ອງ ເຫລົ້າກ້ອງໄຂ່ໜ່ວຍ ກ້ວຍອ້ອຍສ້ອຍປີ ເຂົ້າຕົ້ມ ເຂົ້າໜົມ ອາຫານຫວານຄາວຄົບຖ້ວນ ແຕ່ງເປັນພາບໍຣະບວນຕັ້ງໄວ້ ຊ້ອງໜ້າເຖົ້າແກ່ບ່າວສາວ ມາຄ້ຳຄູນເອີ້ນຂວັນໃຫ້ມາເຕົ້າມາໂຮມ ປົກກຸ່ມຊຸ່ມເຢັນ ບໍ່ໃຫ້ຂາດເຂີນຈັກເທື່ອ.
ໃນພິທີໄຂປະຕູເລົ້າເຂົ້ານີ້ ເຮັດຄ້າຍຄືກັບພິທີຄູນເຂົ້າ ຫລື ຈະເອີ້ນວ່າ ພິທີຄູນເຂົ້າເດືອນສາມກໍໄດ້. ພິທີໄຂປະຕູເລົ້າເຂົ້າຫລືຄູນຂວັນເຂົ້າເດືອນສາມນີ້ ພຣະອາຈານມະຫາທອງຄູນ ຕຸຕຕະທັມໂມກ່າວປຽບທຽບຄະຕິທັມ ກັບໂບຮານວ່າ ເດືອນສາມອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳ ມີເຫດການຕ່າງໆດັ່ງຕໍ່ລົງໄປນີ້ຄື: ກົບບໍ່ມີປາກ, ນາກບໍ່ມີຮູຂີ້, ໝາກຂາມປ້ອມສຸກຫວານ, ໄກ່ເປີດເຂົ້າສານ, ແມ່ມານທ້ອງແວບ, ຄົກເປັນໝາກ, ສາກເປັນໃບ, ຫົວສີໃຄເປັນດອກ, ກະຮອກປົ່ງເປັນເຂົາ ແລະ ໝາກກາເລົາປົ່ງຫຸ້ມກົ້ນ, ສິ່ງທັງຫລາຍເຫລົ່ານີ້ ໃຜຊອກໄດ້ເປັນຂອງຄ້ຳຄູນດີແລ.ຕາມຄະຕິທັມເຫລົ່ານີ້ ແມ່ນນັກປຣາຊຜູ້ສລາດແຕ່ງຂຶ້ນໃນສມັຍໃດ ບໍ່ຜາກົດຫລັກຖານແທ້ແນ່ນອນ ແຕ່ຕ້ອງແມ່ນໃນສມັຍທີ່ມີພຣະພຸທສາສນາ ແລະບ້ານເມືອງມີຄວາມຈະເຣີນຮຸ່ງເຮືອນ ຄະຕິທັມເຫລົ່ານີ້ ແມ່ນທ່ານມຸ້ງສອນ ພວກຊາວກະສິກອນ(ຜູ້ເຮັດໄຮ່ນາຮົ້ວສວນ) ໃຫ້ເອົາໃຈໃສ່ ເຄົາຣົບຕໍ່ເຂົ້າເປືອກວ່າ ເປັນຊັບອັນປະເສີດ ດັ່ງປາລີວ່າ " ນັດຖິ ວີຫິ ສມັງ ທະນັງ " ແປວ່າ ຊັບສິ່ງອື່ນສເມີດ້ວຍເຂົ້າເປືອກບໍ່ມີ ເພາະເຂົ້າເປັນເຄື່ອງລ້ຽງຊີວິດຂອງຄົນແລະສັດທັງຫລາຍໄດ້ຕລອດກາລນານ.
ດັ່ງນັ້ນ ເມື່ອເຖິງຣະດູເດືອນສາມ ອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳ ຂອງທຸກໆປີ ໃຫ້ຊາວນາທຸກຄົນພ້ອມກັນຢຸດເຮັດວຽກການທຸກຢ່າງ ຕອນເຊົ້າຂອງເດືອນສາມ ອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳນັ້ນໃຫ້ຊາວນາທີ່ເປັນພໍ່ເຮືອນແມ່ເຮືອນ ແຕ່ງເຄື່ອງຂັນສົມມາພາບາສີໄວ້ທີ່ເຮືອນ ແລະມີພາສິ້ນພາຜ້າ ອາຫານຫວານຄາວອອກໄປເຊີນເອົາຂວັນເຂົ້າຕາມເຂດແດນໄຮ່ນາຂອງແຕ່ລະຄົນ ທ່ີມີພຽງໃດກໍໄປເຊີນເອົາພຽງນັ້ນ ເມື່ອຊາວນາທີ່ເປັນພໍ່ເຮືອນແມ່ເຮືອນນຳພາເອົາຂວັນເຂົ້າມານັ້ນ ໃຫ້ທຸກຄົນທີ່ຄອຍຕ້ອນຮັບຢູ່ບ້ານນັ້ນ ຢູ່ດ້ວຍຄວາມຊົມຊື່ນຍິນດີ ເພື່ອເຄົາຣົບຕໍ່ຂວັນເຂົ້າທີ່ເຈົ້າຂອງນານຳມານັ້ນ ແລະໃຫ້ໄຂປະຕູເລົ້າເຍັຽເຂົ້າໄວ້ ຄອຍຕ້ອນຮັບຂວັນເຂົ້າ ເມື່ອເອົາຂວັນເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າແລ້ວກໍພາກັນສູ່ຂວັນເຂົ້າ ພ້ອມດ້ວຍເຄື່ອງໃຊ້ຕ່າງໆໃນຄອບຄົວມີ ຄາດ ໄຖ ຈົກ ສຽມ ຄົກ ສາກ ມີດ ພ້າ ຂວານ ສີ່ວ ຊີ ຕລອດເຖິງເຄື່ອງປູກທີ່ໃຊ້ເປັນອາຫານປະຈຳຄອບຄົວ ມີຫົວສີໃຄເປັນຕົ້ນ ກໍໃຫ້ສູ່ຂວັນເພາະວ່າຫົວສີໃຄນີ້ເປັນອາຫານໃຊ້ໄດ້ຕລອດການ ບໍ່ຂາດຈັກຣະດູ ທັງເປັນຢາຊນິດນຶ່ງອີກດ້ວຍ ໝາກໄມ້ປ່າ ກໍແມ່ນໝາກຂາມປ້ອມ ໝາກສົ້ມມໍ ທີ່ເປັນຢາ ຊຶ່ງພຣະພຸທເຈົ້າຊົງອານຸຍາດໃຫ້ພຣະສົງສັນເປັນຢາໄດ້ຕາມປາຖນາ ກໍໃຫ້ເອົາມາໃສ່ພາຂວັນດ້ວຍ, ດັ່ງນັ້ນ ນັກປຣາຊ ສມັຍໂບຮານ ຈຶ່ງໄດ້ແຕ່ງປິສນາເປັນຄຳເຊື່ອງສົ້ນໄວ້ໃຫ້ທວາຍ ເພື່ອການປະຕິບັດໃນວັນສຳຄັນຄື ເດືອນສາມອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳ ໃຫ້ພວກຊາວກະສິກອນໃນສມັຍນັ້ນ ພ້ອມພາກັນປະຕິບັດຢ່າງ ຄັດເຄັ່ງເໝືອນວັນຂຶ້ນປີໃໝ່ຂອງຊາດປະຈຳທຸກໆປີ ເມື່ອໄດ້ເຊີນຂວັນເຂົ້າມາສູ່ເລົ້າສູ່ເຍັຽ ພາບາສີສູ່ຂວັນແລ້ວ ຈະຕັກເຂົ້າອອກໄປຊື້ໄປຂາຍກໍໄດ້ຕາມປາຖນາ, ຖ້າຫາກວ່າຍັງບໍ່ໄດ້ເຊີນຂວັນເຂົ້າມາຂຶ້ນເລົ້າຂຶ້ນເຍັຽນັ້ນ ຫ້າມບໍ່ໃຫ້ຕັກຊື້ຕັກຂາຍເປັນອັນຂາດ, ຖ້າຜູ້ໃດບໍ່ເຊື່ອຟັງ ຍັງຈະຕ້ອງໄດ້ຮັບຄວາມອຶດຢາກທຸກຍາກ ເພາະເຂົ້າຈະບໍ່ຢູ່ນຳ ເພື່ອໃຫ້ຄົນເຊື່ອຖືຈຶ່ງໄດ້ຜູກເປັນປິສນາບັນຫາໄວ້ ດັ່ງຈະອະທິບາຍຕາມອັດຕະໂນມະຕິດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້ຄື:
1. ກົບບໍ່ມີປາກນັ້ນ ໃຫ້ທຸກໆຄົນໃນເຮືອນ ທັງຜູ້ໃຫຍ່ແລະເດັກນ້ອຍພາກັນຮັກສາວາຈາ ຄືຄຳເວົ້າຈາຕ່າງໆທັງສີ່ຢ່າງ ຄືບໍ່ໃຫ້ເວົ້າຄວາມຕົວະລ່າຍພາງນຶ່ງ ບໍ່ໃຫ້ເວົ້າຄວາມຫລາບຊ້າລາມົກນຶ່ງ ບໍ່ໃຫ້ເວົ້າສຽດຢຽດຫຍາມນຶ່ງ ບໍ່ໃຫ້ເວົ້າຄວາມໂລເລເຮຮາຫາສາຣະປໂຍດບໍ່ໄດ້ນຶ່ງ ດັ່ງນີ້ເປັນຕົ້ນ ໝາຍຄວາມວ່າໃຫ້ເຮັດເໝືອນ ກົບບໍ່ມີປາກ ປຽບໃສ່ໃຫ້ຮັກສາສີລຂໍ້ມຸສາ.
2. ນາກບໍ່ມີຮູຂີ້ ໃຫ້ທຸກໆຄົນຮັກສາສີລຂໍ້ ກາເມຄືບໍ່ໃຫ້ປະພຶດລ່ວງເກີນໃນການເສບກາມທັງຫລາຍ.
3. ໝາກຂາມປ້ອມສຸກຫວານ ໃຫ້ທຸກໆຄົນຮັກສາສີລຂໍ້ ສຸຣາຄືບໍ່ໃຫ້ດື່ມເຄື່ອງດອງຂອງມຶນເມົາ, ຜູ້ເຄີຍເມົາກໍໃຫ້ອົດໄວ້ຂົ່ມໃຈສົ້ມໃຫ້ເປັນຫວານ ເໝືອນໝາກຂາມປ້ອມສຸກຫວານດັ່ງນີ້ແລ.
4. ໄກ່ເປີດເຂົ້າສານ ໃຫ້ທຸກໆຄົນຮັກສາສີລຂໍ້ ປານາ ຄືບໍ່ໃຫ້ຂ້າສັດຕັດຊີວິດ ໃຫ້ມີເມດຕາຈິດຊຶ່ງກັນແລະກັນແລະມີຄວາມເປີດໜ່າຍໃນການທຳຮ້າຍຊີວິດສັດທັງຫລາຍ ເໝືອນກັບໄກ່ເປີດ ເຂົ້າສານດັ່ງນີ້ແລ
5. ແມ່ມານທ້ອງແວບໃຫ້ທຸກໆຄົນຮັກສາສີລຂໍ້ ອະທິນນາທານຄື ບໍ່ໃຫ້ໂລບລັກເອົາຂອງເພິ່ນມາເປັນຂອງໂຕ ໃຫ້ຂົ່ມຈິດໃຈທີ່ມີຄວາມໂລບນັ້ນ ໄວ້ເໝືອນແມ່ມານທ້ອງໃຫຍ່ ກໍເຮັດທ້ອງແວບລົງ ບໍ່ໃຫ້ມີຄວາມໂລບຫລາຍເກີນໄປ.
6. ຄົກເປັນໝາກ ໄດ້ແກ່ໃຫ້ທຸກຄົນຮູ້ຈັກແຈກແບ່ງປັນເຂົ້າຂອງຕົນ ທີ່ຫາໄດ້ມາແລ້ວນັ້ນ ໄປຊ່ອຍເຫລືອຜູ້ອື່ນ ເພື່ອໃຫ້ເປັນບຸນເປັນກຸສົນແກ່ຕົນຕໍ່ໄປພາຍໜ້າ ໝາຍຄວາມວ່າໃຫ້ຕັ້ງຕົນຢູ່ໃນປໂຍດເບື້ອງໜ້າ 4 ຢ່າງ.
7. ສາກເປັນໃບ ໄດ້ແກ່ໃຫ້ທຸກຄົນຮູ້ຈັກການເພື່ອແຜ່ເຈືອຈານອຸດໜູນເພື່ອນຝູງແລະສະມະນະຊີພຣາມຜູ້ຊົງສີລ.
8. ຫົວສີໃຄເປັນດອກ ໄດ້ແກ່ໃຫ້ທຸກຄົນຮູ້ຈັກສ້າງຕົນ ໃຫ້ເປັນຄົນກວ້າງຂວາງ ໝັ້ນຄົງທົນທານຕໍ່ກິຈການງານທຸກຢ່າງມີທັງທີ່ເປັນກຳລັງໃຫ້ຈິດໃຈຄື ສັດທາ ວິຣິຍະ ສະຕິ ສະມາທິ ແລະປັນຍາ ເໝືອນກໍສີໃຄທີ່ຄົນປູກລົງແລ້ວ ຍ່ອມແຕກລູກອອກແຜ່ຜາຍເປັນກໍໃຫຍ່ຢູ່ໄດ້ຕລອດຣະດູການແລະເປັນອາຫານທີ່ດີຂອງຄົນອີກດ້ວຍ.
9. ກະຮອກປົ່ງເປັນເຂົາ ໄດ້ແກ່ສັດທາຄືຄວາມເຊື່ອ ຄວາມເຫລື້ອມໃສໃນຄຸນພຣະຣັຕນະໄຕຣ ອັນເປັນທີ່ເພິ່ງຂອງສັຕວະໂລກ.
10. ໝາກກາເລົາປົ່ງຫຸ້ມກົ້ນ ໄດ້ແກ່ການປະລະຄວາມໂລບຄວາມໂກດຄວາມຫລົງ ອັນເປັນຮາກເຫງົ້າຂອງອະກຸສົນກັມ.
ໃນປັດຈຸບັນນີ້ ພວກຊາວກະສິກອນ ເຮັດໄຮ່ເຮັດນາບໍ່ໄດ້ເຮັດຕາມຄວາມເຫັນຂອງນັກປຣາຊໃນສມັຍກ່ອນ ຄືບໍ່ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ໃນມື້ ເດືອນສາມອອກໃໝ່ສາມຄ່ຳນັ້ນ ຄວາມເຂົ້າໃຈໃນປິສນາບັນຫາຂອງໂບຮານນັ້ນ, ກໍບໍ່ສາມາດຈະຕີຄວາມໝາຍໄດ້ຢ່າງຖືກຕ້ອງ ເພາະໃນປິສນາບັນຫານັ້ນເມື່ອໄປທຽບໃສ່ຫລັກສີລຫ້າແລ້ວ ກໍບໍ່ຮຽງໄປຕາມລຳດັບຂອງອົງສີລ ເນື່ອງຈາກວ່າໂບຮານ ເພິ່ນນິຍົມການປະຕິບັດທັມກ່ອນການຮັກສາສີລ ໂດຍຖືວ່າ ເມື່ອຄົນມີການປະຕິບັດດີແລ້ວ ພ້ອມທັງມີຄວາມເຂົ້າໃຈໃນທັມນັ້ນດ້ວຍ ຍ່ອມຮັກສາສີລໃຫ້ບໍຣິສຸດໄດ້ດັ່ງນີ້, ສະນັ້ນ ຮີດຄອງການປະຕິບັດຂອງຊາວນາ ຈຶ່ງໄດ້ຮັບການປະຕິບັດສືບຕໍ່ມາເທົ້າຮອດທຸກວັນນີ້.
ບຸນເຂົ້າຈີ່
ຄຳວ່າ ເຂົ້າຈີ່ ໄດ້ແກ່ເຂົ້າໜຽວເຮັດເປັນກ້ອນ ຈີ່ໃຫ້ສຸກດ້ວຍໄຟ ຮຽກວ່າ ເຂົ້າຈີ່ ກຳນົດການເຮັດໃນເດືອນສາມ ຈະເປັນຂ້າງຂຶ້ນຫລືຂ້າງແຮມກໍໄດ້ ແຕ່ເຄີຍເຮັດກັນມາກາງເດືອນສາມ ຈະຮຽກວ່າບຸນເດືອນສາມກໍໄດ້.
ພິທີເຮັດ: ສາຣະວັດ ບອກເລົ່າປ່າວເຕືອນຊາວບ້ານໃຫ້ໄປເຕົ້າໄປໂຮມເຮັດບຸນເຂົ້າຈີ່ຢູ່ທີ່ວັດ ຈັດແຈງຫາເຄື່ອງຂອງຕ່າງໆໄປພ້ອມເປັນຕົ້ນ ເຂົ້າທີ່ຈະຈີ່ ເຄື່ອງທາເຂົ້າຈີ່ ໃຫ້ຫອມແຊບ ມັນ, ຈັດຕຽມຫາໄມ້ສຽບເຂົ້າທີ່ຈະຈີ່, ແລະໄມ້ຟືນ ໂຮມກັນຢູ່ວັດ (ບາງທ້ອງຖິ່ນຫາໄວ້ທີ່ເຮືອນໃຜເຮືອນລາວ ເຮັດໃຜເຮັດລາວ ແລ້ວເອົາໄປໂຮມກັນຢູ່ວັດ). ຄັນຕື່ນເຊົ້າຂຶ້ນມາກໍພາກັນມາດັງໄຟ ຢູ່ທີ່ວັດແຕ່ເຊົ້າ ເຮັດເປັນກອງໃຫຍ່ ແລະກະວ່າຈີ່ເຂົ້າສຸກ ໃຫ້ພໍດີກັບພຣະສົງສັນຈັງຫັນ. ເມື່ອດັງໄຟຕິດເປັນຖ່ານແລ້ວ ປັ້ນເຂົ້າໜຽວໂຮຍເກືອກະໃຫ້ຄົບຈຳນວນ ພຣະເນນໃນວັດ ແລ້ວສຽບໃສ່ໄມ້ຂາງໄຟ ໃກ້ຈະສຸກ ເອົາໄຂ່ໄກ່ທາໃຫ້ທົ່ວ ແລ້ວຂາງໄຟອີກ ຈົນໄຂ່ເຫລືອງສຸກດີ ຈຶ່ງເອົາອອກ ແລ້ວຈັດເປັນພາຮ່ວມກັນກັບອາຫານທຸກຢ່າງທີ່ມີ ນິມົນພຣະພິກຂຸສາມະເນນພາຍໃນວັດມາໂຮມທີ່ຫໍແຈກ. ຫົວໜ້າພາໄຫວ້ພຣະຮັບສີລຈົບແລ້ວ ພຣະສົງສູດຖວາຍພອນທາຍົກ ໄຂຝາບາດ ເອົາເຂົ້າຈີ່ໃສ່ບາດ ເມື່ອສຳເຣັດແລ້ວ ຍໍໄປຖວາຍພຣະສົງພ້ອມພາເຂົ້າ ເມື່ອພຣະສັນສຳເຣັດແລ້ວອະນຸໂມທະນາ ຟັງເທດສລອງເຂົ້າຈີ່ ຈົບພິທີຕອນເຊົ້າ, ຕອນບ່າຍ ຟັງເທດໜັງສືລຳຕ່າງໆຈົນເຖິງເວລາຄ່ຳ.
ເຫດແຫ່ງການກະທຳ
ເດືອນສາມເປັນເດືອນເກັບກ່ຽວເຂົ້າ ແລະຂົນເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າຂຶ້ນສາງສຳເຣັດແລ້ວ ຊາວນາທັງຫລາຍໝົດວຽກງານ ຈຶ່ງມາພາກັນເຮັດບຸນເຂົ້າຈີ່ ຖວາຍແກ່ພຣະສົງ ໂດຍມີເຣື່ອງເລົ່າໄວ້ວ່າ ໃນກາລະປາງກ່ອນ ມີຍິງຄົນນຶ່ງຊື່ ນາງປຸນນະທາສີ ເປັນຍິງທຸກໄຮ້ເຂັນໃຈ, ຢູ່ມາວັນນຶ່ງ ນາງນັ້ນໄປເປັນທາສີຮັບໃຊ້ຂອງເສດຖີຄົນນຶ່ງ ຢູ່ໃນກຣຸງຣາຊຄຣຶ ວັນນຶ່ງ ເສດຖີແຕ່ງໃຫ້ນາງໄປຕຳເຂົ້າ ນາງກໍໄປຕຳຕລອດວັນ ຍັງຄ່ຳກໍບໍ່ແລ້ວ, ຈົນເຖິງເວລາ ຄ່ຳມືດນາງກໍໄຕ້ໄຟຕຳຕໍ່ໄປ ການຕຳເຂົ້າຂອງນາງໃນວັນນັ້ນ ໄດ້ຮັບຄວາມອິດເມື່ອຍເປັນອັນມາກ ພໍຕື່ນຮຸ່ງເຊົ້າມານາງກໍເອົາຮຳເຂົ້ານັ້ນ ເຮັດເປັນແປ້ງແລ້ວປັ້ນເປັນກ້ອນ ຈີ່ໄຟໃຫ້ສຸກແລ້ວ ເອົາໃສ່ໄວ້ໃນພົກຜ້າຂອງຕົນ ແລ້ວກໍຍ່າງໄປຕັກນ້ຳ ປາຖນາຈະບໍຣິໂພກເຂົ້າຈີ່ນັ້ນດ້ວຍຕົວເອງ, ຄັນຍ່າງໄປເຖິງກາງທາງແຫ່ງນຶ່ງ ນາງໄດ້ພົບພຣະພຸທເຈົ້າ ເລີຍເກີດຄວາມເຫລື້ອມໃສຂຶ້ນໃນທັນທີໂລດ ແລະ ນາງຄຶດວ່າເຮົາເປັນຄົນທຸກໄຮ້ເຂັນໃຈໃນຊາດນີ້ ກໍເພາະເຮົາບໍ່ໄດ້ທຳບຸນໃຫ້ທານໄວ້ ແຕ່ຊາດປາງກ່ອນພຸ້ນ ແລະຊາດນີ້ເຮົາກໍຍັງບໍ່ເຄີຍທຳບຸນໃຫ້ທານເລີຍ ເມື່ອນາງຄຶດດັ່ງນັ້ນແລ້ວ ນາງກໍນ້ອມເອົາເຂົ້າຈີ່ ທີ່ນາງເອົາຮຳເຂົ້າເຮັດນັ້ນເຂົ້າໄປຖວາຍແກ່ພຣະພຸທເຈົ້າ ພຣະອົງຊົງຮັບແລ້ວແລະນາງມາຄຶດອີກວ່າ ພຣະພຸທອົງຄົງບໍ່ ສເວີຍ ເພາະອາຫານບໍ່ລະອຽດສຸຂຸມ ເມື່ອພຣະພຸທເຈົ້າຊົງຊາບວາຣະຈິດຂອງນາງດັ່ງນັ້ນ ກໍໄດ້ຕຣັສອະນຸໂມທະນາຄາຖາໂຜດນາງຈົນສຳເຣັດໂສດາປະຕິຜົນ ເປັນອະຣິຍະບຸກຄົນ ໃນພຣະພຸທສາສນາ ເມື່ອນາງທຳກາລະກິຣິຍາແລ້ວ ກໍໄດ້ໄປເກີດໃນດາວະດຶງສວັນ ສເວີຍທິພະສົມບັດ ຢູ່ໃນວິມານວຽງຄຳ ອັນມີນາງຟ້າແວດລ້ອມເປັນບໍຣິວານ, ເມື່ອບຸກຄົນທັງຫລາຍໄດ້ຊາບຜົນສຳເຣັດຂອງນາງປຸນນະທາສີໄດ້ຖວາຍເຂົ້າຈີ່ ເປັນທານແກ່ພຣະພຸທເຈົ້າໃນກາລະຄັ້ງນັ້ນ ຈຶ່ງພາກັນເຮັດບຸນເຂົ້າຈີ່ຖວາຍພຣະພິກຂຸສົງສືບຕໍ່ມາເທົ້າເຖິງທຸກວັນນີ້.
ບຸນມາຄະບູຊາ
ນອກຈາກເຮັດບຸນເຂົ້າຈີ່ແລ້ວ ຍັງມີບຸນມາຄະບູຊາອີກບຸນນຶ່ງ ບຸນມາຄະບູຊານີ້ ເປັນບຸນສຳຄັນ ກ່ຽວກັບພຣະພຸທສາສນາ ໂດຍສະເພາະບຸນນີ້ໝາຍເຖິງວັນພຣະພຸທເຈົ້າຊົງປະກາດຕັ້ງຫລັກພຣະທັມວິນັຍແລະຊົງປະກາດກຳນົດ ວັນຈະປະຣິນິບພານ ຄືວັນຈະຕຸຣົງຄະສັນນິບາດ ແລະ ວັນປົງພຣະຊົນມາຍຸສັງຂານ.
ວັນຈະຕຸຣົງຄະສັນນິບາດ ໝາຍເຖິງວັນພຣະພຸທເຈົ້າຊົງປະກາດຕັ້ງຫລັກພຣະທັມວິນັຍ ຂອງພຣະພຸທສາສນາຂຶ້ນແລະວັນນັ້ນເຫດການອັນເປັນອັສຈັນງຶດງໍ້ ກໍມາຄົບປະສົບກັນເຖິງ 4 ປະການຄື:
1. ພຣະອະຣະຫັນສາວົກຂອງພຣະສັມມາສັມພຸທເຈົ້າ 1250 ຕົນມາປະຊຸມພ້ອມກັນທີ່ວັດ ເວລຸວັນມະຫາວິຫານໃກ້ເມືອງຣາຊຄຣຶ.
2. ທ່ານເຫລົ່ານັ້ນ ເປັນເອຫິພິກຂຸ ອຸປະສົມບົດຈາກສໍານັກ ພຣະສັມມາສັມພຸທເຈົ້າທັງນັ້ນ.
3. ທ່ານເຫລົ່ານັ້ນ ບໍ່ໄດ້ນັດໝາຍກັນແລະກັນ ບໍ່ມີໃຜເຊື້ອເຊີນກໍມາເອງ.
4. ວັນນັ້ນ ເປັນວັນປຸນນະມີດິຖີພຣະຈັນສເວີຍມາຄະຣຶກເຕັມດວງ ພຣະອົງສະແດງ ໂອວາທປະຕິໂມກ ໃນທີ່ປະຊຸມສົງ ຄືຊົງສະແດງຫົວຂໍ້ທັມຄຳສອນຂອງພຣະສາສນາໄວ້ໂດຍຫຍໍ້ ສາມປະການຄື:
ສັບພະປາປັດສະ ອະກະຣະນັງ : ການບໍ່ເຮັດຄວາມຊົ່ວທັງປວງ 1
ກຸສະລັດສູປະສັມປະທາ : ໃຫ້ເຮັດແຕ່ຄວາມດີ 1
ສະຈິດຕະປະຣິໂຍທະປະນັງ : ໃຫ້ເຮັດໃຈຜ່ອງໃສ 1
ເອຕັງ ພຸດທານະສາສະນັງ : ທັມມະສາມຂໍ້ນີ້ແມ່ນຄຳສອນຂອງພຣະພຸທເຈົ້າທັງຫລາຍ.
ທັມມະ ສາມປະການນີ້ແລ ເອີ້ນວ່າ ໂອວາທປະຕິໂມກຊຶ່ງພຣະພຸທເຈົ້າໄດ້ຊົງສະແດງໂດຍຫຍໍ້ ເປັນຫົວຂໍ້ຄຳສອນຂອງພຣະພຸທສາສນາໃນທີ່ປະຊຸມສົງ 1250 ຕົນ.
ວັນ ປົງພຣະຊົນມາຍຸສັງຂານ ໝາຍເຖິງວັນພຣະພຸທເຈົ້າຊົງປະກາດກຳນົດວັນຈະປະຣິນິບພານ ເດືອນສາມເພັງ ປີມະເສັງ, ນັບແຕ່ພຣະອົງຊົງປະຊວນມາໄດ້ ສາມເດືອນຈຶ່ງສະເດັດດັບຂັນປະຣິນິບພານ.
ພິທີເຮັດບຸນ:
ໜ້າທີ່ຂອງສົງ ພິກຂຸສົງທຸກວັດ ທຳຄວາມສະອາດສະມະນະບໍຣິຂານ ກຸດວິຫານ ເດີ່ນວັດ ຕລອດທັງພຣະພຸທຮູບ ພຣະສະຖູບເຈດີ ໄມ້ສີມະຫາໂພດ, ປູອາສະນະ, ນ້ຳໃຊ້ແລະນ້ຳສັນ ຕົກແຕ່ງເຄື່ອງສັກກາຣະບູຊາ ພຣະຣັຕນະໄຕຣ ດອກໄມ້ທູບທຽນ ໃຫ້ຫາໄວ້ກ່ອນເວລາ, ສ່ວນທາຍົກ ທາຍິກາ ທຸກບ້ານທຸກເຮືອນ ຕອນເຊົ້າທຳບຸນຕັກບາດ ຖວາຍສັງຄະທານແລະສະມາທານສີລ ຕອນກາງຄືນ ຫາດອກໄມ້ທູບທຽນມາໂຮມກັນຢູ່ທີ່ວັດ, ເມື່ອພຣະສົງປະຊຸມກັນຢືນປະນົມມື ປິ່ນໜ້າຕໍ່ພຣະພຸທຮູບໃນສີມາ ພໍ່ອອກແມ່ອອກຢືນເປັນແຖວ ຢູ່ຂ້າງຫລັງຂອງພຣະສົງ ໄຕ້ທູບທຽນຢືນປະນົມມືຖືເຄື່ອງສັກກາຣະບູຊາ ພຣະສົງຫົວໜ້າກ່າວຄຳບູຊາ ທັງໝົດຕາມຫລັງ ວ່າຄຳບູຊາສຳເຣັດແລ້ວຈັດແຖວແຫ່ທຽນວຽນປະທັກຂິນເບື້ອງຂວາຮອບພຣະສະຖູບເຈດີ ຫລື ສີມາສາມຮອບ, ຮອບທີ່ນຶ່ງລະນຶກເຖິງພຸທຄຸນ, ຮອບທີ່ສອງລະນຶກເຖິງທັມມະຄຸນ, ຮອບທີ່ສາມລະນຶກເຖິງສັງຄະຄຸນ ເມື່ອສຳເຣັດແລ້ວ ເອົາເຄື່ອງສັກກາຣະບູຊາ ໄວ້ໃນສີມຫລືໂຮງທັມ, ຕໍ່ນັ້ນກໍພາກັນໄຫວ້ພຣະສູດມົນ ເມື່ອພຣະສົງສູດສຳເຣັດແລ້ວ ທາຍົກທາຍິກາສູດຕໍ່ໄປ ເມື່ອສູດຈົບແລ້ວ ພຣະສົງເທສນາໂອວາທະປະຕິໂມກ ເມື່ອຈົບແລ້ວ ບາງຄົນກໍກັບບ້ານ ຜູ້ມີສັດທາແກ່ກ້າ ຟັງເຣື່ອງອື່ນຕໍ່ອີກ ຕລອດແຈ້ງກໍມີ.
ຄຳຖວາຍດອກໄມ້ທູບທຽນໃນວັນມາຄະບູຊາ
(ວ່າ ນະໂມ 3 ເທື່ອ)
ອັດຊາຍັງ ມາຄະປຸນນະມີ ສັມປັດຕາ ມາຄະນັກຂັດເຕນະ ປຸນນະຈັນໂທ ຍຸດໂຕ,
ຍັດຖະ ຕະຖາຄະໂຕ ອະຣະຫັງ ສັມມາສັມພຸດໂທ ຈາຕຸຣັງ ຄິເກ ສາວະກະສັນນິປາເຕ,
ໂອວາທະປາຕິໂມກຂັງ ອຸດທິສິ ຕະຖາ ຫິ ອັດທະເຕຣະສານິ ສັບເພສັງເຍວະ ຂີນາສະວານັງ,
ສັບເພ ເຕ ເອຫິພິກຂຸກາ ສັບເພປິ ເຕ ອະນາມັນຕິຕາວະ ພະຄະວະໂຕ ສັນຕິກັງ,
ອາຄະເຕ ເວລຸວະເນ ກະລັນທະກະນິວາເປ ມາຄະປຸນນະມິຍັງ ວັດທະມານະ ກັດສາຍາຍະ,
ຕັສມິງ ສັນນິປາເຕ ພະຄະວາ ວິສຸດທຸໂປສະຖັງ ອະກາສິ ອະຍັງ ອັມຫາກັງ ພະຄະວະໂຕ,
ເອໂກເຍວະ ສາວະກະສັນນິປາໂຕ ອະໂຫສິ ຈາຕຸຣັງຄິໂກ ອັດທະເຕຣະສານິ ພິກຂຸສະຕານິ,
ສັບເພສັງເຍວະ ຂີນາສະວານັງ ມະຍັນທານິ ອິມັງ ມາຄະປຸນນະມິ ນັກຂັດຕະສະມະຍັງ,
ຕັກກາລະສະທິສັງ ສັມປັດຕາ ຈິຣະປະຣິນິບພຸຕັມປິ ຕັງ ພະຄະວັນຕັງ ອະນຸດສະຣະມານາ,
ອິມັສມິງ ຕັດສະ ພະຄະວະໂຕ ສັກຂິພູເຕ ເຈຕິເຍ ອິເມຫິ ທີປະທູປະປຸບຜາທິສັກກາເຣຫິ ຕັງ,
ພະຄະວັນຕັງ ຕານິ ຈະ ອັດທະເຕຣະສານິ ພິກຂຸສະຕານິ ອະພິປູຊະຍາມະ ສາທຸ ໂນ ພັນເຕ,
ພະຄະວາ ສະສາວະກະສັງໂຄ ສຸຈິຣະປະຣິນິບພຸໂຕ ຄຸເນຫິ ທະຣະມາໂນ ອິເມ ສັກກາເຣ,
ທຸກຄະຕະ ປັນນາກາຣະພູເຕ ປະຕິກຄັນຫາຕຸ ອັມຫາກັງ ທີຄະຣັດຕັງ ຫິຕາຍະ ສຸຂາຍະ.
ຄຳແປມາຄະບູຊາ
ວັນນີ້ ເປັນວັນມາຄະປຸນນະມີ ພຣະຈັນເພັງເຕັມດວງ ປະກອບດ້ວຍ ມາຄະນັກຂັດຕະຣຶກ ພຣະຕະຖາຄົດອໍຣະຫັນຕະສັມມາສັມພຸທເຈົ້າ ຊົງສະແດງໂອວາທປາຕິໂມກ, ໃນທີ່ຊຸມນຸມສົງ ປະກອບດ້ວຍອົງສີ່ຄື:
ພິກຂຸ 1250 ຕົນລ້ວນແຕ່ເປັນພຣະຂີນາສົບທັງສິ້ນ
ພິກຂຸຂີນາສົບເຫລົ່ານັ້ນເປັນເອຫິພິກຂຸທັງສິ້ນ
ພິກຂຸຂີນາສົບເຫລົ່ານັ້ນທັງໝົດໃຜໆບໍ່ໄດ້ນິມົນ ກໍໄດ້ມາສູ່ສໍານັກຂອງພຣະຜູ້ມີພຣະພາກເຈົ້າ ໃນເວລຸວັນກະລັນທະກະນິວາປະສະຖານ ໃນຍາມແລງ.
ວັນນັ້ນ ມີພຣະຈັນເຕັມດວງປະກອບດ້ວຍມາຄະຣຶກ ພຣະຜູ້ມີພຣະພາກເຈົ້າ ໄດ້ຊົງທຳວິສຸດທິອຸໂປສົດ ສະແດງໂອວາທປາຕິໂມກ ໃນທີ່ປະຊຸມສົງນັ້ນ. ການປະຊຸມສົງ ປະກອບດ້ວຍອົງສີ່ລ້ວນແຕ່ເປັນພຣະຂີນາສົບທັງສິ້ນ1250 ຕົນ ຂອງພຣະຜູ້ມີພຣະພາກເຈົ້າ, ແຫ່ງເຮົາທັງຫລາຍນີ້ ໄດ້ມີຄັ້ງດຽວທໍ່ນັ້ນ ບັດນີ້ ເຮົາທັງຫລາຍວຽນມາເຖິງສມັຍມາຄະປຸນນະມີນັກຂັດຕະຣຶກນີ້ ອັນຄືກັນກັບກາລະຄັ້ງນັ້ນແລ້ວ ມາລະນຶກເຖິງຄຸນພຣະຜູ້ມີພຣະພາກເຈົ້າ ແມ່ນປະຣິນິບພານເຫີງນານແລ້ວ ຂໍບູຊາພຣະຜູ້ມີພຣະພາກເຈົ້ານັ້ນ ແລະ ພິກຂຸສົງ 1250 ຕົນເຫລົ່ານັ້ນດ້ວຍເຄື່ອງສັກກາຣະທັງຫລາຍ ມີປະທີບທູບທຽນ ດອກໄມ້ແລະຂອງຫອມເປັນຕົ້ນເຫລົ່ານີ້ ໃນພຣະເຈດີນີ້ ຊຶ່ງເປັນພຍານຂອງພຣະຜູ້ມີພຣະພາກເຈົ້າ ກັບພຣະພິກຂຸສົງ ແມ່ນປະຣິນິບພານນານແລ້ວກໍດີຍັງດຳຣົງຢູ່ດ້ວຍພຣະຄຸນ ຈົ່ງຊົງຮັບເຄື່ອງສັກກາຣະທັງຫລາຍ ອັນເປັນບັນນາການນີ້ ຂອງຂ້າພະເຈົ້າທັງຫລາຍ ເພື່ອປໂຍດ ເພື່ອຄວາມສຸກແກ່ຂ້າພະເຈົ້າທັງຫລາຍ ຕລອດກາລະນານເທີ້ນ.
ເພີ້ມເຕີມຈາກບຸນສຳຄັນໃນທາງພຣະພຸທສາສນາຂອງລາວ
ບຸນມາຄະບູຊາ
ຄຳວ່າ ມາຄະ ເປັນຊື່ຂອງເດືອນສາມ ຊຶ່ງຫຍໍ້ມາຈາກຄຳວ່າ "ມາຄະປຸຣນະມີ" ດັັງນັ້ນ ວັນມາຄະບູຊາ ຈຶ່ງໝາຍຄວາມວ່າ ການບູຊາພຣະໃນວັນເພັງເດືອນມາຄະ ຫລື ເດືອນສາມ ຕາມປະຕິທິນຂອງອິນເດັຽ ຊຶ່ງກົງກັບ ວັນຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນສາມ (ຖ້າຢູ່ລາວຫລືໄທຍ ກໍຈະຕົກຢູ່ໃນເດືອນກຸມພາຫລືເດືອນມີນາ ).
ວັນມາຄະບູຊາເປັນວັນສຳຄັນວັນນຶ່ງຂອງພຸທທະສາສນາ ເນື່ອງຈາກມີເຫດການທີ່ສຳຄັນເກີດຂຶ້ນເມື່ອ 2500 ກວ່າປີມາແລ້ວ ຄື ພຣະສັມມາສັມພຸທທະເຈົ້າ ຊົງສະແດງ ໂອວາທປະຕິໂມກ ທ່າມກາງທີ່ປະຊຸມມະຫາສັງຄະສັນນິບາຕຄັ້ງໃຫຍ່ ເພື່ອໃຫ້ພຣະສົງຄ໌ ນຳໄປປະພຶດ ປະຕິບັດ ເພື່ອສືບຕໍ່ພຣະພຸທທະສາສນາໃຫ້ຈະເຣີນຮຸ່ງເຮືອງຕໍ່ໄປ. ໃນວັນນີ້ເອງໄດ້ມີເຫດການ ເກີດຂຶ້ນຢ່າງໜ້າ ອັສຈັນ ສີ່ປະການ ຫລືຈະຮຽກວັນນີ້ອີກຢ່າງນຶ່ງວ່າ ວັນຈາຕຸຣົງສັນນິບາຕ ຄືວັນທີ່ມີການປະຊຸມພ້ອມດ້ວຍອົງຄ໌ສີ່.
ຄຳວ່າ ຈາຕຸຣະ ແປວ່າ ສີ່, ອົງຄ໌ ແປວ່າ ສ່ວນ ແລະ ສັນນິບາຕ ແປວ່າ ປະຊຸມ.
ເຫດການພິເສດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃນວັນນີ້ຄື :
1. ເປັນວັນທີ່ພຣະສົງຄ໌ສາວົກຂອງພຣະພຸທທະເຈົ້າ ຈຳນວນ ໑໒໕໐ ອົງມາປະຊຸຸມໂດຍພ້ອມພຽງກັນ ທີ່ ເວລຸວັນວິຫາຣ ໃນກຣຸງຣາຊຄຣຶ ແຄວ້ນມະຄົດ ໂດຍບໍ່ມີການນັດໝາຍກັນມາກ່ອນ.
2. ພຣະພິກຂຸສົງຄ໌ເຫລົ່ານີ້ລ້ວນແຕ່ເປັນ "ເອຫິພິກຂຸອຸປະສັມປາທາ" ຄື ເປັນຜູ້ທີ່ພຣະພຸທທະເຈົ້າຊົງເປັນຜູ້ບວດໃຫ້ເອງທັ້ງສິ້ນ.
3. ພຣະພິກຂຸສົງຄ໌ທຸກອົງຄ໌ ທີ່ມາຮ່ວມປະຊຸມໃນຄັ້ງນີ້ ລ້ວນແຕ່ເປັນຜູ້ໄດ້ບັນລຸພຣະອໍຣະຫັນແລ້ວທຸກໆອົງຄ໌ ຄືມີ ອະພິນຍາຫົກ.
4. ເປັນວັນທີ່ພຣະຈັນເຕັມດວງກຳລັງສເວີຍ "ມາຄະຣືກ" (ເປັນປາກົດການທາງທັມມະຊາດຂອງດວງຈັນທີ່ໂຄຈອນຜ່ານກຸ່ມດາວມາຄະໃນເດືອນສາມ ທາງຈັນທະຣະຄະຕິ ແລະໃນຣະຍະນີ້ ກໍຈະມີວັນນຶ່ງ ທີ່ພຣະຈັນເພັງ ໃນຂະນະທີ່ໂຄຈອນຜ່ານກຸ່ມດາວມາຄະ ຈຶ່ງນິຍົມຮຽກວ່າ ພຣະຈັນສເວີຍມາຄະຣືກ) .
ໝາຍເຫດ: ໃນປີທໍາອິດຂອງການຕັສຮູ້ຂອງພຣະພຸທທະອົງ ຄື ຫລັງຈາກຕັສຮູ້ມາແລ້ວ 9 ເດືອນ, ພຣະອໍຣະຫັນຕ່າງລະລຶກໄດ້ວ່າ ໃນເດືອນສາມເພັງນັ້ນ ເປັນວັນສຳຄັນຂອງສາສນາພຣາມ ອັນເປັນສາສນາເດີມ ກ່ອນທີ່ພຣະອໍຣະຫັນເຫລົ່ານັ້ນຈະປ່ຽນມານັບຖື ພຣະທັມມະວິນັຍຂອງພຣະພຸທທະເຈົ້າ. ໃນສາສນາພຣາມນັ້ນ ເມື່ອເຖິງມື້ເພັງ ເດືອນມາຄະ ຈະນັບຖືວ່າເປັນວັນສິວາຣາຕຣີ ໂດຍຈະທຳການບູຊາພຣະສິວະດ້ວຍ ການລອຍບາບຫລືລ້າງບາບດ້ວຍນໍ້າ. ແຕ່ມາບັດນີ້ ຕົນໄດ້ເລີກລັທທິເດີມແລ້ວ ຈຶ່ງພ້ອມໃຈ ກັນໄປເຂົ້າເຝົ້າພຣະພຸທທະເຈົ້າໂດຍບໍ່ໄດ້ນັດໝາຍ.
ໂອວາທປະຕິໂມກ
ເປັນຫລັກຄຳສອນສຳຄັນຂອງພຣະພຸທທະສາສນາ ຫລື ຄຳສອນອັນເປັນຫົວໃຈຂອງພຣະພຸທທະສາສນາ ໄດ້ແກ່ ພຣະພຸທທະພົດ 3 ຄາຖາ ທີ່ພຣະພຸທທະເຈົ້າໄດ້ກ່າວແກ່ ພຣະອໍຣະຫັນ ໑໒໕໐ ຮູປ ຜູ້ໄປປະຊຸຸມກັນ ໂດຍບໍ່ມີການນັດໝາຍ ທີ່ ພຣະເວລຸວະນາຣາມ ໃນມື້ເພັງເດືອນສາມ ທີ່ເຮົາຮຽກກັນວ່າ ວັນມາຄະບູຊາ.
ຄາຖາໂອວາທປະຕິໂມກ ມີດັ່ງນີ້:
ສັພພະປາປັສສະ ອະກະຣະນັງ ກຸສະລັສສູປະສັມປະທາ
ສະຈິຕຕະປະຣິໂຍທະປະນັງ ເອຕັງ ພຸທທານະສາສະນັງ
ຂັນຕີ ປະຣະມັງ ຕະໂປ ຕີຕິກຂາ
ນິພພານັງ ປະຣະມັງ ວະທັນຕິ ພຸທທາ
ນະ ຫິ ປັພພະຊິໂຕ ປະຣູປະຄາຕີ
ສະມະໂນ ໂຫຕິ ປະຣັງ ວິເຫຖະຍັນໂຕ
ອະນູປະວາໂທ ອະນູປະຄາໂຕ ປະຕິໂມກເຂ ຈະ ສັງວະໂຣ
ມັຕຕັນຍຸຕາ ຈະ ພັຕຕັສສມິງ ປັນຕັນຈະ ສະຍະນາສະນັງ
ອະທິຈິຕເຕ ຈະ ອາໂຍໂຄ ເອຕັງ ພຸທທານະສາສະນັງ.
ແປວ່າ: ການບໍ່ທຳຄວາມຊົ່ວທັງປວງ ໑, ການບໍາເພັນແຕ່ຄວາມດີ ໑, ການທໍາຈິດຂອງຕົນໃຫ້ຜ່ອງໃສ.໑ ນີ້ເປັນຄໍາສອນ ຂອງພຣະພຸທທະເຈົ້າທັ້ງຫລາຍ,
ຂັນຕິ ຄືຄວາມອົດກັ້ນ ເປັນຕະບະຢ່າງຍິ່ງ, ພຣະພຸທທະເຈົ້າທັ້ງຫລາຍກ່າວວ່າ ນິພພານ ເປັນບໍຣົມມະທັມ, ຜູ້ທຳຮ້າຍຄົນອື່ນ ບໍ່ໄດ້ຊື່ວ່າເປັນບັນພະຊິດ, ຜູ້ບຽດບຽນຄົນອື່ນ ບໍ່ໄດ້ຊື່ວ່າເປັນສະມະນະ.
ການບໍ່ທຳຮ້າຍ ໑ ການສຳລວມໃນປະຕິໂມກ ໑ ຄວາມເປັນຜູ້ຮູ້ຈັກປະມານໃນອາຫານ ໑ ທີ່ນັ່ງນອນອັນສງັດ ໑ ຄວາມພຽນໃນອະທິຈິຕ(ສະມາທິ) ໑, ທັມເຫລົ່ານີ້ ເປັນຄຳສັ່ງສອນຂອງພຣະພຸທທະເຈົ້າທັ້ງຫລາຍ
ການປະຕິບັດໃນວັນມາຄະບູຊານີ້ກໍຄື ການຕັກບາຕ, ໃຫ້ທານ,ຖວາຍເພລແລະ ຮັບຟັງພຣະທັມມະເທສນາໃນຕອນເຊົ້າເຖິງບ່າຍ ແລະ ຕອນກາງຄືນ ບາງວັດ ຊາວພຸທກໍຈະພາກັນໄປຮັກສາສີລ,ສູດມົນແລະນັ່ງສະມາທິ ແຕ່ສ່ວນມາກແລ້ວຕາມເຂດບ້ານທົ່ວໄປ ຈະນິຍົມເອົາດອກໄມ້ ທູບທຽນ ໄປທີ່ວັດ ເພື່ອຮ່ວມພິທີວຽນທຽນ ອ້ອມສີມ ໂດຍພຣະສົງຄ໌ຈະກ່າວຄຳຖວາຍ ດອກໄມ້ທູບທຽນ ແລ້ວໃຫ້ທຸກຄົນວ່າຕາມ ຈົບແລ້ວ ຍ່າງວຽນທາງຂວາ. ຕລອດເວລາທີ່ວຽນທຽນນັ້ນ ໃຫ້ລະລຶກເຖິງ ພຣະພຸທທະຄຸນ ພຣະທັມມະຄຸນ ພຣະສັງຄະຄຸນ ຈົນຄົບສາມຮອບແລ້ວ ນຳດອກໄມ້ທູບທຽນໄປປັກບູຊາຕາມສະຖານທີ້່ ທີ່ວັດນັ້ນໆ ຕຽມໄວ້ໃຫ້ ກໍເປັນອັນວ່າຈົບພິທີ.
ບຸນເຂົ້າຈີ່
ບຸນເຂົ້າຈີ່ເປັນນຶ່ງໃນບຸນຂອງເດືອນທີ່ສາມ ຂອງຮີດ 12 ຂອງລາວທີ່ໄດ້ປະຕິບັດມາແຕ່ບູຮານນະການ. ເດືອນສາມເປັນ ເດືອນເກັບກ່ຽວເຂົ້າແລະຂົນເຂົ້າຂຶ້ນເລົ້າຂຶ້ນສາງຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ ຊາວນາທັງຫລາຍ ໝົດວຽກໄຮ່ການນາແລ້ວ ຈຶ່ງພາກັນເຮັດ ບຸນເຂົ້າຈີ່ ຖວາຍແກ່ພຣະສົງຄ໌.
ຄຳວ່າເຂົ້າຈີ່ ໄດ້ແກ່ເຂົ້າໜຽວ ປັ້ນເປັນກ້ອນ ຈີ່ໃຫ້ສຸກດ້ວຍໄຟ ຮຽກວ່າເຂົ້າຈີ່. ການເຮັດບຸນນີ້ ຈະນິຍົມເຮັດໃນ ເດືອນສາມ ຈະເປັນຂ້າງຂຶ້ນ ຫລືຂ້າງແຮມກໍໄດ້ ແຕ່ເຄີຍເຮັດກັນມາແມ່ນກາງເດືອນສາມ ຈຶ່ງຮຽກວ່າບຸນ ເດືອນສາມກໍໄດ້.
ມື້ທີ່ຈະເຮັດບຸນນີ້ ຄນະວັດ/ທາງວັດ ເພິ່ນຈະປະກາດໃຫ້ຊາວບ້ານໄປເຕົ້າໂຮມກັນທີ່ວັດເພື່ອ ຕຽມເຂົ້າທີ່ຈະຈີ່ ຕຽມໄມ້ ໄວ້ ສຽບເຂົ້າ ເຄື່ອງທາ ເຂົ້າຈີ່ ຈະເປັນໄຂ່ ຫລື ໃສ່ນໍ້າອ້ອຍຂ້າງໃນ ໃຫ້ຫອມຫວານມັນ ກໍແລ້ວແຕ່ສັທທາຂອງບຸກຄົນນັ້ນໆ. ການຕັ້ງໄຟຈີ່ເຂົ້າ ຕ້ອງໄດ້ເຮັດ ແຕ່ເຊົ້າ ພໍເຂົ້າຈີ່ສຸກ ກໍເອົາໄປຖວາຍພ້ອມຈັງຫັນເລີຍ ພ້ອມກັບ ອາຫານຫວານຄາວຢ່າງອື່ນໆ. ເມື່ອເຖິງຍາມຖວາຍ ເພິ່ນຈະ ນິມົນພຣະສົງຄ໌ສາມະເນນພາຍໃນວັດມາໂຮມກັນທີ່ຫໍແຈກ, ຫົວໜ້າພາໄຫວ້ພຣະຮັບສີລຈົບແລ້ວ ພຣະສົງສູດຖວາຍພອນ ແລ້ວຈຶ່ງນຳເຂົ້າຈີ່ນັ້ນໃສ່ບາຕ ແລ້ວຍໍໄປຖວາຍພຣະສົງຄ໌ພ້ອມພາເຂົ້າ. ເມື່ອສັນສຳເຣັດແລ້ວ ພຣະສົງຄ໌ໃຫ້ພອນ ອະນຸໂມທະນາ ແລະ ເທສນາຊາດົກ ເຣື່ອງນາງປຸນນະທາສີຖວາຍເຂົ້າຈີ່ແດ່ພຣະພຸທທະເຈົ້າດັ່ງຕໍ່ໄປນີ້ :
ມູນເຫດຂອງບຸນນີ້ ມີໃຈຄວາມວ່າ ພຣະພຸທທະເຈົ້າປະທັບຢູ່ ວັດເຊຕະວັນມະຫາວິຫານ ໃນເມືອງສາວັຕຖີ, ໃນເວລາໃກ້ຈະແຈ້ງ ພຣະອົງໄດ້ເລັງພຣະຍານ ກວດເບິ່ງໃນໝູ່ສັຕໂລກ ກໍປາກົດເຫັນນາງປຸນນະທາສີ ວ່າ ນາງຈະຕ້ອງຕາຍໃນວັນນີ້ແນ່ນອນ ແລະ ຖ້າພຣະອົງບໍ່ໄດ້ໄປອະນຸເຄາະ ນາງກໍຈະຕ້ອງໄປສູ່ທຸຄຄະຕິຢ່າງແນ່ແທ້. ພຣະພຸທທະອົງຊົງມີຄວາມເມຕຕາກະຣຸນາແກ່ສັຕໂລກທຸກໝູ່ເລົ່າ ໃຫ້ພົ້ນຈາກບາບອະກຸສົນ ໃຫ້ໄດ້ບັນລຸເຖິງຄວາມສຸກ ມີມັຄຜົນນິພພານຕາມບາຣະມີຂອງສັຕນັ້ນໆ ວ່າເຄີຍໄດ້ສະສົມບຸນນັ້ນໄວ້ໜ້ອຍຫລາຍປານໃດມາແລ້ວ. ສ່ວນນາງປຸນນະທາສີ ນີ້ກໍເຊັ່ນດຽວກັນວ່າ ຈະຕ້ອງໄປໂຜດນາງກ່ອນທີ່ຈະເສັຽຊີວິດ, ດັ່ງນັ້ນ ພຣະພຸທທະອົງພ້ອມພຣະອານົນທີ່ອຸ້ມບາຕ ຕາມຫລັງ ພຣະອົງ ອອກເດີນທາງມຸ່ງໜ້າໄປທີ່ບ່ອນນາງປຸນນະທາສີ ເຮັດວຽກຢູ່ ເພື່ອໄປບິນທະບາຕ ໂຜດນາງ.
ໃນເມືອງຣາຊຄຣຶນີ້ ມີຍິງຍາກໄຮ້ເຂັນໃຈຢູ່ນາງນຶ່ງ ຊຶ່ງໃນເວລາຕໍ່ມາ ນາງໄດ້ໄປເປັນທາສີຮັບໃຊ້ ເຮືອນເສດຖີຄົນນຶ່ງ ຊື່ວ່າ ນາງປຸນນະທາສີ. ວັນນຶ່ງ ເສດຖີຄົນນັ້ນ ໄດ້ໃຊ້ໃຫ້ນາງໄປຕຳເຂົ້າ ຊຶ່ງນາງກໍຕຳຈົນໝົດມື້ຈົນຮອດຄໍ່າກໍຍັງບໍ່ແລ້ວ. ມື້ຕໍ່ມາ ນາງໄດ້ລຸກແຕ່ເດິກ ໄຕ້ໄຟຕຳເຂົ້າຕໍ່ຈົນຟ້າແຈ້ງ ວຽກຈຶ່ງແລ້ວ, ນາງໄດ້ເອົາຮຳເຂົ້າໂດຍເຮັດເປັນແປ້ງ ປັ້ນແລ້ວ ໄດ້ນຳແປ້ງເຂົ້າ ນັ້ນໄປຈີ່ໃຫ້ສຸກ ແລ້ວເອົາໃສ່ໃນພົກຜ້າໄວ້ກິນເອງ ແລ້ວກໍຍ່າງໄປຕັກນໍ້າ. ພໍຍ່າງໄປຫາທ່ານໍ້າ ນາງໄດ້ເຫັນພຣະພຸທທະເຈົ້າ ແລະ ພຣະອານົນ ກໍເລີຍເກີດຄວາມສັທທາ ເຫລື້ອມໃສ ໂດຍມາຄຶດວ່າ ຕົວເຮົານີ້ຕົກທຸກໄດ້ຍາກລຳບາກແສນເຂັນ ທັງກາຍແລະໃຈ ຕ້ອງເປັນທາສີ ອາສັຍເສດຖີລ້ຽງຊີວິດຢູ່ເປັນມື້ເປັນວັນໄປເທົ່ານັ້ນ ກໍເພາະວ່າເຮົາບໍ່ໄດ້ເຮັດບຸນໃຫ້ທານ ຮັກສາສີລໄວ້ໃນຊາດ ປາງກ່ອນ ມາເຖິງຊາດນີ້ ເຮົາຈຶ່ງໄດ້ເດືອດຮ້ອນລຳບາກເຫລືອຫລາຍ ແຕ່ວ່າເຮົາໄດ້ພົບພຣະພຸທທະເຈົ້າແລ້ວ ແຕ່ບໍ່ໄດ້ມີຫຍັງ ມາຖວາຍ ນອກຈາກແປ້ງເຂົ້າຈີ່ນີ້ທີ່ເປັນຂອງຕ້ອຍຕໍ່າ ແລະບໍ່ຄຶດວ່າພຣະພຸທທະອົງຈະຮັບສັນໄດ້ ອີກໃຈນຶ່ງກໍຄຶດວ່າ ພຣະພຸທທະອົງຍ່ອມມີຄວາມເມຕຕາກະຣຸນາອັນຍິ່ງໃຫຍ່ ອາດຈະບໍ່ຖືວ່າເປັນຂອງສົກກະປົກຫລືຕໍ່າ . ເມື່ອນາງຄຶດໄດ້ດັ່ງນັ້ນ ແລ້ວ ຈຶ່ງຍ່າງ ເຂົ້າໄປຫາພຣະບໍຣົມມະສາສດາວ່າ ພັນເຕ ຂ້າແດ່ພຣະອົງຜູ້ຈະເຣີນ ຂໍພຣະອົງຊົງຮັບເຂົ້າຈີ່ປັ້ນນີ້ ຂອງຜູ້ຂ້າຜູ້ເປັນ ຄົນຍາກຈົນເຂັນໃຈນີ້ດ້ວຍເທີ້ນ. ພຣະພຸທທະອົງໄດ້ເປີດບາຕ ຮັບເອົາເຂົ້າຈີ່ຈາກນາງປຸນນະທາສີ, ນາງກໍຄຶດໃນໃຈວ່າ ພຣະພຸທ ທະອົງຈະເດີນທາງໄປບ້ານເສດຖີ ຍ່ອມຈະມີອາຫານອັນປານີດ ມີກິ່ນຫອມແລະໜ້າສັນທັ້ງນັ້ນ ແລະເຂົ້າຈີ່ທີ່ນາງຖວາຍ ໄປນີ້ ກໍຄົງຈະເອົາໄປຖິ້ມເປັນອາຫານຂອງນົກຂອງກາເປັນແນ່ແທ້.
ພຣະພຸທທະອົງໄດ້ຊາບເຖິງວາຣະຈິດຂອງນາງ ຈຶ່ງໄດ້ບອກໃຫ້ພຣະອານົນປູອາສະນະໃຕ້ຮົ່ມໄມ້ແຄມທາງນັ້ນ ແລ້ວນັ່ງສັນ ເຂົ້າຈີ່ກ້ອນນັ້ນໃຫ້ນາງປຸນນະທາສີເຫັນ. ຫລັງຈາກສັນເຂົ້າຈີ່ນັ້ນແລ້ວ,ພຣະອົງຊົງໂຜດນາງປຸນນະທາສີໂດຍ ສະແດງພຣະທັມມະ ເທສນາອະນຸໂມທະນາວ່າ ຂຶ້ນຊື່ວ່າໂພຄະສົມບັດຂອງບຸກຄົນຕະນີ່ ອັນມີຢູ່ໃນມະນຸສໂລກນີ້ ຈະມາກມາຍເປັນໝື່ນເປັນແສນ ຫລືຫລາຍກວ່ານັ້ນກໍຕາມ ຫາປະເສີດເທົ່າກັບເຂົ້າປັ້ນນຶ່ງອັນບຸກຄົນໃຫ້ທານດ້ວຍຄວາມສັທທາບໍ່ໄດ້ ເພາະວ່າໂພຄະຊັບທີ່ມີຢູ່ກັບ ຄົນຕະນີ່ນັ້ນບໍ່ເປັນປໂຍດອັນໃດເລີຍ ແມ້ນແຕ່ຕົນເອງຈະກິນກໍຍັງທັງຍາກ ແຖມຍັງຈະໝົດເປືອງໄປລ້າໆ ຄັ້ນຜູ້ຕະນີ່ຄົນນັ້ນ ຕາຍໄປ ສົມບັດເຫລົ່ານັ້ນກໍເປັນຂອງຄົນອື່ນ ແລະກໍບໍ່ໄດ້ຕິດຕາມຕົນໄປສູ່ປໍຣະພົບຂ້າງໜ້າ ປຽບທຽບ ກັບທານອັນມີປະມານ ນ້ອຍທີ່ບຸກຄົນນັ້ນໄດ້ຖວາຍແກ່ພຣະອະຣິຍະເຈົ້ານັ້ນເປັນບັນໄດສູ່ສວັນ ສູ່ສຸຄຕິ ແລະເປັນສະບຽງ ລ້ຽງຕົນໄປໃນຫົນທາງທຸລະ ກັນດານໃນຄາວທີ່ຕົນໄດ້ຕາຍໄປແລ້ວ. ເມື່ອພຣະພຸທທະເຈົ້າເທສນາຈົບລົງແລ້ວ ນາງປຸນນະທາສີ ໄດ້ຊ້ອງສາທຸການໃນ ທານສົມບັດ ທີ່ຕົນໄດ້ກະທຳນັ້ນ ແລະ ຂາບລາເພື່ອໄປຕັກນໍ້າຕໍ່.
ດ້ວຍຄວາມຍິນດີ ອີ່ມເອີບໃນບຸນທີ່ຕົນໄດ້ທຳນັ້ນ ເລີຍບໍ່ທັນໄດ້ ເບິ່ງທາງຍ່າງວ່າມີງູເຫົ່າຢູ່ທີ່ນັ້ນ ເລີຍຖືກງູເຫົ່າຕອດທີ່ຕີນ ພິດຮ້າຍໄດ້ແລ່ນໄປທີ່ຫົວໃຈ ເຮັດໃຫ້ນາງປຸນນະທາສີ ເສັຽຊີວິດໃນທີ່ນັ້ນ ຈາກນັ້ນນາງກໍໄດ້ໄປເກີດຢູ່ເມືອງສວັນສເວີຍທິພສົມບັດ ມີນາງຟ້າພັນນຶ່ງເປັນບໍລິວານ ກໍເພາະອະນິສົງທີ່ນາງໄດ້ ຖວາຍເຂົ້າຈີ່ ປັ້ນນັ້ນແກ່ພຣະພຸທທະເຈົ້ານັ້ນແລ.
4. ເດືອນສີ່ ບຸນພຣະເຫວດ
ເຖິງຣະດູເດືອນສີ່ມາ ໃຫ້ຫາດອກໄມ້ມາໄວ້ສັກກາຣະບູຊາ ແລ້ວທຳບຸນຟັງທັມມະເທສນາ ມີບຸນມະຫາເວດສັນຕະຣະຊາດົກເປັນຕົ້ນ, ບຸນພຣະເວດ ຫລື ບຸນມະຫາຊາດ ຄືບຸນຟັງເທສນາເວດສັນຕະຣະຊາດົກ ຊຶ່ງປະກອບໄປດ້ວຍຄາຖາພັນຈັດເປັນກັນໄດ້ 13 ກັນ ລາງທ້ອງຖິ່ນມີ 16 ກັນເປັນ ຊາດົກໃຫຍ່ແລະຍືດຍາວສໍານວນດີ ເທດງ່າຍ ຟັງເຂົ້າໃຈໄດ້ຄວາມຮູ້ຄວາມສລາດ ຟັງແລ້ວເກີດສັດທາເຫລື້ອມໃສ, ການທຳບຸນມະຫາຊາດນີ້ ຖືກັນເຮັດໃນລະຫວ່າງເດືອນສີ່ ຈະເປັນຂ້າງຂຶ້ນ ຫລືຂ້າງແຮມກໍໄດ້ ແລ້ວແຕ່ຄວາມສະດວກ.
ພິທີເຮັດບຸນ:
ເຕົ້າໂຮມຍາດໂຍມ ປະຊຸມປຶກສາຫາລືຈັດແບ່ງໜັງສືອອກເປັນຫລາຍກັນຈາກກັນໃຫຍ່ ເປັນກັນນ້ອຍ ໃສ່ພຣະເນນພາຍໃນວັດແລະວັດບ້ານອື່ນມາເທດ ປຸກຜາມ ຫລື ຕູບໄວ້ຕ້ອນຮັບພຣະເນນ ແລະ ຍາດໂຍມບ້ານອື່ນ, ປະດັບຕົກແຕ່ງຫໍແຈກ ຫລື ໂຮງທັມ ດ້ວຍດອກໄມ້ຂອງຫອມ ພວງມາໄລ ຊໍ່ທຸງຕ່າງໆ ຈັດຫາດອກໄມ້ ທຽນພັນ ທູບພັນ ໄວ້ບູຊາຄາຖາພັນ, ຕັ້ງໝໍ້ນໍ້າມົນໄວ້ 4 ດ້ານ ເທິງຫໍແຈກ ຫາດອກບົວຫລວງ ບົວນ້ອຍ ຈອກແໜແລະດອກກາງຂອງມາປະດັບຫໍທັມມາດ. (ການເນັ່ງຝ້າຍມຸງຄຸນໄວ້ອ້ອມຜາມ ຫລືຫໍແຈກນັ້ນ ເປັນພິທີທາງສາສນາພຣາມ)
ຄັນເຖິງມື້ໂຮມແລ້ວ ທັງພຣະເນນແລະຍາດໂຍມບ້ານອື່ນກໍມາໂຮມ ພໍເວລາບ່າຍສາມໂມງຕີກອງ ໂຮມໄປແຫ່ພຣະເວດ ເຈົ້າບ້ານແຕ່ງຄົນຜູ້ສລາດອາດຮູ້ ທິດຫລືຈານ ໄປນິມົນພຣະອຸປະຄຸດມາ ປຸກຫໍໄວ້ກ້ຳຫລັງຫໍແຈກ ເພື່ອໃຫ້ມາຊ່ອຍກັນຮັກສາມານຮ້າຍຕ່າງໆ, ໃຫ້ສົມມຸດຄົນທີ່ຄວນເຄົາຣົບນັບຖື ແຕ່ງຕົວເປັນພຣະເວດສັນຕະຣະ ແລະ ນາງມະທີ ໄປຢູ່ໃນປ່າແຫ່ງໃດແຫ່ງນຶ່ງ ແລ້ວຈັດຂະບວນແຫ່ໄປເຊື້ອເຊີນພຣະເວດເຂົ້າເມືອງ ໃນຂະບວນແຫ່ນີ້ ນິມົນພຣະສົງເທດສຽງດີ ຂຶ້ນສະແນນຫາມໄປດ້ວຍ ເມື່ອໄປເຖິງແລ້ວ ທຸກຄົນເອົາຂັນດອກໄມ້ມາໂຮມກັນ ອາຣາທນາສີລ ອາຣາທນາເທດ ນິມົນພຣະເທດສຽງດີ ເທດສັກກະຕິບັ້ນເຊີນ ເຊີນພຣະເວດເຂົ້າໄປສເວີຍເມືອງຈົບແລ້ວ ຫາມສະແນນພຣະອົງເທດໄປກ່ອນ ຂະບວນແຫ່ຕາມຫລັງ ເຖິງໂຮງທັມຫລືຫໍແຈກແລ້ວ ແຫ່ວຽນສາມຮອບແລ້ວນຳເອົາດອກໄມ້ທູບທຽນ ໄປວາງໄວ້ໃນທີ່ຈັດໄວ້ ແລ້ວ ອາຣາທນາພຣະສົງສູດມຸງຄຸນໄຊນ້ອຍ, ໄຊໃຫຍ່ຈົບແລ້ວ ເທດບັ້ນຕົ້ນ, ໂພທິສັດ, ອິຕິປິໂສ, ວັດຕະໂສ, ມາໄລໝື່ນ, ມາໄລແສນ ຕອນບ່າຍກາງຄືນຂ້ອນຈະແຈ້ງ ແຫ່ເຂົ້າພັນກ້ອນ ແລ້ວ ເທດມະຫາເວດຕລອດໝົດມື້ ຈົບພິທີໃນມື້ນັ້ນ.
ວິທີແຫ່ພຣະເວດເຂົ້າເມືອງ
ເມື່ອໄດ້ເວລາສອງໂມງແລງ ທາງວັດຈະຕີກອງໂຮມພຣະສົງສາມະເນນ ແລະ ອອກຕົນຍາດໂຍມ ຈະໄປໂຮມກັນທີ່ວັດ ຈັດເອົາຄ້ອງກອງແລະເຄື່ອງດົນຕຣີຕ່າງໆ ທັມມາດພ້ອມດ້ວຍພຣະພຸທຮູບແຫ່ໄປທີ່ຮາວປ່າແຫ່ງໃດແຫ່ງນຶ່ງ ເຊິ່ງເປັນປ່າທີ່ມີດອກໄມ້ດົກໜາ ເມື່ອໄປເຖິງແລ້ວ ຕ່າງຄົນຕ່າງເກັບເອົາດອກໄມ້ມາແລ້ວ ຫົວໜ້າພາໄຫວ້ພຣະຮັບສີລແລະຟັງເທດ ການເທດໃນພິທີນີ້ໃຫ້ ເທດເຊີນພຣະເວດສັນດອນເຂົ້າເມືອງ, ຈົບແລ້ວກໍແຫ່ແຫນຕີຄ້ອງຕີກອງແລະດົນຕຣີຕ່າງໆ ແຫ່ພຣະພຸທຮູບແລະພຣະສົງອອກກ່ອນ, ພຣະຍາບູຣົມສີສົນຊັຍ,ນາງຜຸດສະດີ,ພຣະເວດ,ນາງມະທີ,ກັນຫາ ຊາລີ ແລະຊາວເມືອງໄປຕາມຫລັງ, ເມື່ອມາຮອດຫໍແຈກແລ້ວ ກໍແຫ່ອ້ອມສາມທີ ແລ້ວເອົາດອກໄມ້ໄປບູຊາໄວ້ຂ້າງທັມມາດແລ້ວທຳພິທີບາສີສູ່ຂວັນໃຫ້ພຣະຍາບູຣົມສີສົນໄຊ, ນາງຜຸດສະດີ,ພຣະເວດ,ນາງມະທີ,ແລະກັນຫາ ຊາລີຕໍ່ໄປ.
ຄຳເຊີນພຣະເວດເຂົ້າເມືອງ
ສົນຊັຍໂຍຣາຊາ ສ່ວນດັ່ງພຣະບູຣົມສີສົນຊັຍຕົນແກ່ນເຫງົ້າ
ຈອມເຈື່ອງເຈົ້າຈ່ອງຈອມຈັກ ບຸນຊູຊັກເຊີຍຊົມຊອບ
ຫົກທ້າວກອບກັບກັນ ເປັນທີ່ອັສຈັນສຽງສນັ່ນເນືອງກ້ອງ
ສຽງຕື່ນຕ້ອງທົ່ວສາກົນ ຄົນເທພາໃຈສັ່ນ
ສະທ້ານປັ່ນທັງປວງ ທັງເຂົາຫລວງສີເນໂຣຣາດ
ໄຫວຫວັ່ນຫວາດຖວາຍສານ ທັງສັຕຕະບົວຣະພັນເຈັດຊັ້ນ
ທຸກຂອບຂັນບໍຣິວານ ທັງເຂົາຈັກກະວານໄກວກວັດແກ່ວງ
ທົ່ວທຸກແຫ່ງໄປມາ ວຸດທິກາລັງ ປະວັດເຕນໂຕເທໂວ
ຄືວ່າຫລານທັງສອງເລີດແລ້ວ ກັບທັງແມ່ອອກແກ້ວສາຍສມອຍ
ກັບທັງເວດສັນດອນຕົນຜ່ານເຫງົ້າ ຈອມເຈື່ອງເຈົ້າສົນຊັຍ
ປັນຍາໄວຄຶດມໍ່ໆ ກັບທັງນາງນ້ອຍໜໍ່ຜຸດສະດີ
ຕົນເປັນວໍຣະມະເຫສີແກ່ນເຫງົ້າ ພຣະກະສັດເຈົ້າທັງຫົກ
ຈຶ່ງມາຊຸມນຸມສລົບພໍ່າພ້ອມ ໂອຍອ່ອນນ້ອມອັນນຶ່ງອັນດຽວກັນ
ຍະທາ ໃນກາລະຍາມໃດ ຕະທາ ໃນກາລະຍາມນັ້ນ
ບັ້ນອິນທາທິຣາດ ຕົນອົງອາດໃນຕາວະຕິງສາ
ສົນຍະທາຣາປະວະສິຕວາ ກໍໃຫ້ຍັງຫ່າຝົນໂບກຂາຣະພັດ
ໃຫ້ກະຈັດຕົກລົງມາ ໃນໂຂງເຂດປະເທດທີ່ສາລາ
ຕະມັດຖັງປະກາເສນໂຕ ສັດຖາອາຫະພິກຂະເວ
ດູລາ ພິກຂຸທັງຫລາຍ ຍາມເມື່ອຫາຍໂສກເສົ້າໂສກາ
ສັບເພຣັດຖາ ຊາວເມືອງມວນກັນມາທຸກໝູ່
ສະພູ່ພ້ອມມວນມາ ທັງເສນາແລະມຸນຕຣີ
ທັງເສດຖີແລະທວຍຄ້າ ນາຍມ້າພ້ອມພວກໝູ່ທະນູຫານ
ຝູງອາຈານແລະນັກປຣາດ ອາມາດພ້ອມໝູ່ເນືອງນອງ
ນັບໄດ້ວ່າສິບສອງອັກໂຂເພນີ ເຂົາມີໃຈຍິນດີບໍ່ໂສກເສົ້າ
ໄຫ້ຮໍ່າເຮົ້າເຕັມດົງ ໃນພົງໄພຫິມວາດ
ເນື້ອນົກຂາດໃຈຕາຍ ພຣະຣຶກສາກາສາວັງ
ໃບໄມ້ຫລົ່ນ ດອກໄມ້ໝົ່ນໝອງດວງ
ໃນໄພຂວາງຣົດສາມາດ ຮ້ອງໄຫ້ຂາດສຍົບ
ສົບກັບຕີນຈ່ອງເຈົ້າ ເອົາບາດໄທ້ທູນຜົນ
ຍິນອາຣົມລຳບາກ ຄຶດຍາກດ້ວຍດອມທ້າວ
ບາບ່າວບໍ່ເມືອເມືອງ ປະນົມມືເນືອງທັງສິບນິ້ວ
ຕັ້ງໄວ້ເໜືອຫວ່າງຄີ້ວ ຂ້ານ້ອຍໄຫວ້ສາທຸການ
ຂ້ານ້ອຍຂໍວອນວານ ດອມສອງກຸມານແກ່ນໄທ້
ຮ້ອງຮໍ່າໄຫ້ລູບອົກວອນ ເຊີນພູທອນແຈ່ມເຈົ້າ
ກັບທັງນາງໜໍ່ເຫງົ້າມິ່ງມະທີ ຕົນເປັນວໍຣະມະເຫສີເລີດແລ້ວ
ຈົ່ງໃຫ້ເມືອຜ່ານແຜ້ວແກ່ສີພີ ດ້ວຍສີສວັດດີບໍ່ຫລ່າ
ໄຫວ້ພຣະເວດສັນຕະຣະເຈົ້າ ດ້ວຍບາດພຣະຄາຖາວ່າ
ຕວັນຈະສິໂນ ອິສໂຣຣາຊາ ຣັດຊັງກາເຣຖະໂນອຸໂພ ດັ່ງນີ້ເປັນເຄົ້າ
ນັບຕັ້ງແຕ່ພຣະບາດເຈົ້າ ເຈັຽຣະຈາກໜີເມືອງມາ
ອັດຖະເຄືອງໃຈໄພ່ ເຫດວ່າພຣະນີ້ເມືອບໍ່ໄດ້
ເປັນເຈົ້າແຜ່ນທະຣົງ ເຊີນພຣະນີ້ເມືອເປັນປິ່ນຄຳປັກເກດເກົ້າ
ເຊີນພຣະນີ້ເມືອເປັນເຈົ້າເຈື່ອງຈອມພົນ ຜາບສາກົນແຫລ່ງຫລ້າ
ແກ່ໄພ່ຟ້າໝູ່ແສນເມືອງ ຂໍໃຫ້ຍົດສັກເຮືອງຜ່ານແຜ້ວ
ເຊີນພຣະນີ້ເມືອສະຖິດ ຜາສາດແກ້ວຮຸ່ງເຮືອງຮົມເດີ້
ເຊີນພຣະນີ້ເມືອເປັນເຈົ້າ ແກ່ສີພີ
ອຸໂພສອງກະສັດຕີເຮີຍແກ່ນໄທ້ ບໍ່ສົມຄວນພຣະຊິປະພຣະຊິລະ
ນະຄອນນີ້ໄວ້ໃຫ້ມັນເສົ້າເປົ່າສູນ ເຊີນພຣະນີ້ເມືອປຸນປອງ
ຄອງເມືອງລ້ຽງໄພ່ຟ້າ ເຊີນທັງສະໃພ້ຫລ້ານາງແກ້ວມິ່ງມະທີ
ເຊີນພຣະນີ້ຄືນເມືອຫາ ຜຸດສະດີແມ່ແກ້ວ
ກັບທັງອົງແຜ່ນແຜ້ວ ພຣະຍາພໍ່ປິຕາ
ເຊີນພຣະນີ້ຄືນເມືອລ້ຽງ ທາຣະກາລູກນ້ອຍອ່ອນ
ເຊີນທ່ອນທ້າວເມືອຕຸ້ມໄພ່ພົນ ເຊີນພຣະນີ້ຄືນເມືອຫ້ອງວິຊັຍຍົນຜາສາດ
ເຊີນມະຫາຣາຊເຈົ້າ ດຽວນີ້ຢ່າສູ່ນານເດີ້
ບໍ່ສົມບໍ່ຄວນພຣະຊິປະ ພຣະຊິລະວິມານທອງໄວ້
ທັງເມືອງໃຫ້ສູນເປົ່າ ບໍ່ສົມບໍ່ຄວນພຣະຊິລະ
ເຜົ່າເຊື້ອທາງບ້ານໃຫ້ໝົ່ນໝອງ ເຊີນພຣະນີ້ເມືອປຸນປອງ
ຄອງເມືອງລ້ຽງໄພ່ຟ້າ ງາມຍິ່ງໜ້າກວ່າສາວສວັນ
ຕາມປະເພນີອາດຍາທັມດັ່ງເກົ່າ ເປັນທ້າວເຫລົ່າສອງທີກໍພໍ່ເທີ້ນ
ສັກຂັດຕິຍະບັບພັງນິດຖິຕັງ ກໍແລ້ວເທົ່ານີ້ກ່ອນແລ ຯ
ການນິມົນພຣະອຸປຄຸດ
ມີເຣື່ອງກ່າວໄວ້ວ່າ ພຣະອຸປຄຸດເປັນພຣະເຖຣະຜູ້ມີຣິດທີ ນີຣະມິດກຸດີຢູ່ໃນກາງນໍ້າສມຸດ, ຄັ້ງພຣະເຈົ້າອະໂສກມະຫາຣາດ, ທ້ອນໂຮມພຣະບໍຣົມທາດ ຂອງພຣະພຸທເຈົ້າ ຈາກທີ່ຕ່າງໆມາໂຮມບັນຈຸໄວ້ໃນສະຖູບທີ່ພຣະອົງສ້າງຂຶ້ນໃໝ່ ສຳເຣັດແລ້ວທຳການສລອງ ຈຶ່ງຊົງປະຣິວິຕົກ ເຖິງມານຜູ້ເປັນສັຕຣູ ກັບພຣະພຸທເຈົ້າ ຈຶ່ງຮັບສັ່ງໃຫ້ໄປນິມົນເອົາພຣະອຸປຄຸດມາຮ່ວມໃນພິທີນັ້ນ, ພຍາມານຮູ້ວ່າ ພຣະເຈົ້າອະໂສກຈະສລອງເຈດີ ຈຶ່ງບັນດານຣິດທີຕ່າງໆໃຫ້ເກີດຂຶ້ນ ພຣະເຖຣະເຈົ້າກໍບັນດານຕາມ ຄັ້ງສຸດທ້າຍ ພຣະເຖຣະນີຣະມິດທັງໝາເນົ່າແຂວນຄໍພຍາມານໄວ້ ພຍາມານແກ້ບໍ່ໄດ້ ໄປໃຫ້ຜູ້ມີຣິດມີ ພຣະອິນເປັນຕົ້ນແກ້ໃຫ້ ແລະກັກໂຕໄວ້ຢູ່ເທິງຍອດພູເຂົາ ເມື່ອສຳເຣັດພິທີສລອງແລ້ວ ຈຶ່ງປ່ອຍໄປ ພຣະເຈົ້າອະໂສກພົ້ນຈາກໄພ ດ້ວຍເຫດນັ້ນ ເມື່ອມີພິທີກ່ຽວກັບງານພຣະພຸທສາສນາ ເຊັ່ນບຸນພຣະເວດສັນຕະຣະຊາດົກເປັນຕົ້ນ ຈຶ່ງມີການນິມົນ ພຣະອຸປຄຸດມາຮ່ວມນຳ ເພື່ອຄວາມຊນະພຍາມານ ມີໂຊກມີໄຊ ເຄີຍໄດ້ຍິນຜູ້ເຖົ້າ ຜູ້ແກ່ເວົ້າວ່າ ຖ້າບໍ່ນິມົນພຣະອຸປຄຸດມາຮ່ວມນຳ ມັກເກີດອັນຕລາຍຕ່າງໆ ເປັນຕົ້ນວ່າເກີດລົມ ຫລືຟ້າຝົນ ເຫລົ່ານີ້ເປັນຕົ້ນ.(ການແຫ່ພຣະເວດ ມີຈໍາເພາະແຕ່ບາງທ້ອງຖິ່ນທໍ່ນັ້ນ).
ຄຳນິມົນພຣະອຸປຄຸດ
ໂອກາສະ ໂອກາສະ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ
ພາຍໃນມີພຣະສົງເປັນເຄົ້າ ພາຍນອກມີອອກຕົນເປັນປະທານ
ພາກັນຈັດຫາເຄື່ອງສັກກາຣະບູຊາ ມາຂາບໄຫວ້ແກ່ຍອດໄທ້ອຸປຄຸຕເຖນ
ຕົນມີຣິດທີອົງອາດ ນີຣະມິດຜາສາດແກ້ວກຸດີ
ຢູ່ກາງນັດທີແມ່ນ້ຳໃຫຍ່ ມັກໃຄ່ດ້ວຍພຣົຫມຈາຣີ
ຢູ່ສຸກຂີບໍ່ໂສກເສົ້າ ບັດນີ້ຝູງຂ້າພະເຈົ້າທັງຫລາຍ
ພ້ອມພຽງກັນຈະຟັງຍັງທັມມະຫາເວດ ໃນຂ່ວງເຂດອາຮາມ
ຈຶ່ງມາຂໍນິມົນເຈົ້າກູ ຕົນທະຣົງຄຸນຄາມມາກ
ເປັນອາດແພ້ແກ່ຜີໃນຈັກກະວານ ຂໍຈົ່ງໄປຜາບມານທັງຫ້າ
ອັນຈະມາບຽດບຽນຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ໃຫ້ຫາຍໂພຍພັຍອົນຕາຍທຸກສໍ່າ
ພ້ອມພໍ່າຖ້ວນທຸກປະການ ກໍຂ້າເທີ້ນ ຯ
ເມື່ອວ່າຄຳນິມົນຈົບແລ້ວ ກໍຕີຄ້ອງຮ້ອງປ່າວຖືບາດໄຕຣຈີວອນ ແຫ່ມາວຽນຫໍ ສາມຮອບແລ້ວເອົາສິ່ງຂອງວາງໄວ້ໃນຫໍນັ້ນ ເວລາຈັ່ງຫັນເພນຫາພາເຂົ້າໄປບູຊາທີ່ຫໍນັ້ນດ້ວຍ.
ໃກ້ເວລາຈະແຈ້ງ ພໍປະມານ ສີ່ໂມງເຊົ້າ ທາຍົກທາຍິກາມາໂຮມກັນຫລາຍພໍສົມຄວນແລ້ວ ກໍພາກັນແຫ່ເຂົ້າພັນກ້ອນ ຮອບໂຮງທັມ ຫລື ຫໍແຈກສາມຮອບ.
ຄຳແຫ່ເຂົ້າພັນກ້ອນວ່າ:
ນະໂມ ນະໄມ ຈອມໄຕປິດົກພຣະຍົກອອກມາໃນທັມມະຫາເວດ ວິເສດນານາ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ໄດ້ຂົນຂວາຍຫາ ຍັງເຂົ້າພັນກ້ອນດວງອາດບູຊາ ຊາເຮົາາຊາ ດອກແກ້ວເຮົາຊາ ຮອດເຂດແລ້ວ ເຮົາພ້ອມກັນຊາ ສາທຸ ສາທຸ ສາທຸ.
ແລ້ວເອົາເຂົ້າຂຶ້ນບູຊາ ຕໍ່ຈາກນັ້ນໄປ ທຳວັດເຊົ້າສຳເຣັດແລ້ວ ສັກເຄເທວະດາ, ອາຣາທນາສີລ ພຣະສົງເຖຣະຂຶ້ນນັ່ງເທິງທັມມາດໃຫ້ສີລຈົບແລ້ວ ອາຣາທນາເທດ ບອກສັກຣາຊຫລວງ ແລ້ວເທດພຣະເວດກັນຕົ້ນ ຄື ທະສະພອນກັນຕົ້ນໄປຈົນຮອດນະຄອນກັນປາຍ.
ໃນຂນະທີ່ເທດແຕ່ລະກັນ ມັກມີການເຄນກັນເທດເປັນພິເສດແກ່ພຣະອົງເທດ, ກັນເທດທີ່ທາຍົກທາຍິກາຈະຖວາຍນັ້ນ ສ່ວນຫລາຍແມ່ນຈັບສລາກເອົາ ຖ້າຖືກກັນໃດ ກໍນຳໄປຖວາຍພຣະອົງທີ່ເທດກັນນັ້ນ, ນອກຈາກກັນນັ້ນ ຍັງມີກັນຫລອນອີກ ກັນຫລອນນີ້ໂຮມກັນຫລາຍຄົນເປັນໝູ່ເປັນຄນະພາກັນເຮັດແລ້ວແຫ່ເປັນຂະບວນໄປ ມີເຄື່ອງເສບຕ່າງໆເປັນຕົ້ນ ຄ້ອງ, ກອງ, ປີ່, ແຄນ ໃນຂະບວນແຫ່ນັ້ນ ມີຜູ້ເຖົ້າ ຜູ້ບ່າວແລະສາວແຫ່ໄປເປັນໝູ່ເປັນຊຸມ ຄັນເຂົ້າໄປເຖິງວັດແລ້ວ ແຫ່ຮອບຫໍແຈກ ຫລື ໂຮງທັມສາມຮອບ ຈຶ່ງເອົາຕັ້ງໄວ້ເພື່ອລໍຖວາຍພຣະອົງທີ່ກຳລັງເທດຢູ່ນັ້ນ ອົງໃດກຳລັງເທດ ກໍຖວາຍອົງນັ້ນ ບໍ່ຈຳເພາະເຈາະຈົງ.
ເຫດແຫ່ງການກະທຳ
ມີເຣື່ອງກ່າວໄວ້ໃນມາລັຍໝື່ນມາລັຍແສນວ່າ ພຣະມາລັຍໄດ້ຂຶ້ນໄປໄຫວ້ ພຣະທາດເກດແກ້ວຈຸລະມະນີໃນສວັນຊັ້ນດາວະດິງ ໄດ້ພົບພຣະສີອະຣິຍະເມຕໄຕ ເພິ່ນໄດ້ຕັດປາສັຍຖາມເຖິງຄວາມເປັນຢູ່ຂອງມະນຸດ ເມ່ືອໄດ້ຊາບວ່າ ຊາວມະນຸດໄດ້ພາກັນທຳບຸນໃຫ້ທານ ປາຖນາຢາກພົບພໍ້ພຣະອົງ ຈຶ່ງດຳຣັດສັ່ງມານຳທ່ານວ່າ ຖ້າຢາກພົບພໍ້ສາສນາຂອງພຣະອົງ ຈົ່ງຢ່າໄດ້ຂ້າພໍ່ຕີແມ່ ສະມະນະພຣາມມາຈານ ທຳຮ້າຍພຣະພຸທເຈົ້າ ແລະຍຸຍົງໃຫ້ພຣະສົງແຕກກັນ ໃຫ້ອຸສະຫະຟັງເທດ ເຣື່ອງມະຫາເວດສັນຕະຣະຊາດົກ ໃຫ້ແລ້ວໃນມື້ນຶ່ງວັນດຽວ ຟັງແລ້ວນຳເອົາເອົາໄປປະພຶດປະຕິບັດ ຈະໄດ້ປະສົບພົບພໍ້ສາສນາຂອງພຣະອົງແລ, ເມື່ອພຣະມາໄລກັບມາເຖິງເມືອງມະນຸດແລ້ວ ທ່ານກໍແຈ້ງເຣື່ອງນັ້ນ ໃຫ້ຊາວມະນຸດຊາບ ມວນມະນຸກທັງຫລາຍປາຖນາຢາກພົບພໍ້ສາສນາພຣະເຈົ້າເມດໄຕຣ ຈິ່ງພາກັນທໍາບຸນຟັງເທດ ມະຫາຊາດສັນຕະຣະຊາດົກ ສືບຕໍ່ໆກັນມາຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້.
ຄຳອາຣາທນາເທດພຣະເວດສັນຕະຣະ
ສຸນັນຕຸ ໂພນໂຕ ເຍ ເທວາ ສັງຄາ ສັມມາຄະຕາ ເທວະດາເຈົ້າທັງຫລາຍ ອັນຢາຍຢັງຢູ່ທຸກໝູ່ໄມ້ໄພຣພະນອມ ທຸກເຫວຮ່ອມຮາວປ່າ ທຸກປະເທດທ່າຮາວເຂົາ ທຸກແຖວເຖົາເຖື່ອນຖໍ້າ ທຸກທ່ານໍ້າແລະວັງປາ ພັນຣະນາຝູງເຜດຜີອັນມີໃຈໂຫດຮ້າຍໂທສາ ຈົ່ງໃຫ້ ເຈົ້າທັງຫລາຍ ປະລະເສັຽ ຍັງຫົວໃຈອັນເປັນບາບ ໃຫ້ຄ່ອຍໂສພາບງ່ຽງໂສດຟັງທັມ ເດົາດາຈຳຈື່ໄວ້ເປັນປະທີບໄຕ້ສ່ອງຕາມທາງ ຝູງໝູ່ເທວະດາທັງຫລາຍອັນຮັກສາວັດວາ ແລະ ປະເທດທາງເຂດໃຕ້ຮ່ອມ ຫລີ່ຜີ ທາງເໜືອຮອດຜາໄດຜາດ່າງ ທາງຝັ່ງຊ້າຍ ກຸງສີອະຍຸທຍາ ທາງຝ່າຍຂວາມີແດນແກວເປັນເຂດ ທຸກປະເທດດ້າວອັນຢູ່ທ້ອງພຣະສຸທາ ກັບນາງທໍຣະນີຈຳຈື່ນໍ້າ ເປັນຜູ້ຄໍ້າ ຝູງປານາ ຝູງໝູ່ເທວະດາ ເຈົ້າທັງຫລາຍ ພາຍບົນມີພຣະຍາອິນ ພຣະຍາພຣົມ ຈົ່ງລົງມາໂມທະນາເຊິ່ງທັມອັນຝູງຂ້າທັງຫລາຍ (ພາຍໃນມີສົມເດັດ ມະຫາຣາຊຄຣູເປັນເຄົ້າ ພາຍນອກມີ ມະຫາຣາດຕົນເປັນອາດໃນເມືອງແກ້ວ............................(ຖ້າເຮັດຢູ່ບ່ອນໃດ ໃຫ້ໃສ່ຊື່ບ່ອນນັ້ນ ໃຫ້ປ່ຽນຊື່ບ່ອນເຮັດນັ້ນ) ກັບທັງພະຣິຍາເມັຽມິ່ງ ລູກແກ້ວກິ່ງ ຊາຍາ ກັບທັງຣາຊບິດາພໍ່ແມ່ ເຖົ້າແກ່ພ້ອມກັນມາ ທັງຣາຊາແລະອຸປະຣາດ ທັງນັກປາດ ແລະ ອາຈານ ເນຄະມາຊາວນິຄົມບ້ານນອກ ອັນຢູ່ຂົງຂອບເມືອງແກ້ວ........ ຊວນກັນມາພໍ່າພ້ອມ ແຕ່ງເຄື່ອງໄຫວ້ບູຊາ ສະຫັດສະຫລາຍ ມີມາກ ດອກອຸບົນ ຫລາກພໍພັນ ບົວແດງບານໄຂກາບ ດອກຜັກຕົບອາດຂຽວນິນ ດອກກາງຂອງ ຫລາຍບໍ່ໜ້ອຍ ພັນນຶ່ງຄ່ອຍຂົນຂວາຍ ຊໍ່ທຸງຢາຍສະພາດ ເຂົ້າພັນກ້ອນ ອາດບູຊາ.
ບັດນີ້ ຂ້າຈັກແຈກຄາຖາເວສສັນຕຣະຊາດົກເປັນຄາຖາພັນແບ່ງປັນ ເປັນກັນໄດ້ 13 ກັນພໍ່າພ້ອມ ພັນຣະນາໃນທະສະພອນກັນ ເປັນ ເຄົ້າມີ 19 ພຣະຄາຖາ ຂ້າຈັກແບ່ງບູຊາແລະສິ່ງ ແລະສິບເກົ້າ ບູຊາກັນເຄົ້າ ຊື່ ທະສະພອນ ຫິມະພານກັນຖ້ວນສອງ ມີ 134 ພຣະຄາຖາ ຖວາຍໄວ້ ທານະຂັນກັນຖ້ວນສາມມີ 209 ພຣະຄາຖາຍໍເຄື່ອງຮ້ອຍບູຊາ ວະນະປະເວສກັນຖ້ວນສີ່ ມີ 57 ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາແບ່ງໄວ້ ຊູຊົກກັນຖ້ວນຫ້າ ມີ 79 ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາບໍ່ຂາດບໍ່ຕົກ ຈຸລພົນກັນຖ້ວນຫົກ ມີ 35 ພຣະ ຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາຕົກແຕ່ງໄວ້ ມະຫາພົນກັນຖ້ວນເຈັດມີ 80 ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາມີໄວ້ ກຸມມານກັນຖ້ວນ 8 ມີ 101ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາຄົບຖ້ວນ ມັທທີກັນຖ້ວນ 9 ມີ 90 ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາ ແບ່ງໄວ້ຊູ່ອັນ ສັກກະບັນກັນຖ້ວນສິບ ມີ 43 ພຣະຄາຖາເຄື່ອງບູຊາຕົກແຕ່ງໄວ້ ມະຫາຣາຊກັນຖ້ວນ 11 ມີ 69 ພຣະ ຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາສະພາດງາມດີ ສັກຕິ ກັນຖ້ວນ 12 ມີ 36 ພຣະຄາຖາເຄື່ອງບູຊາບໍ່ນ້ອຍ ນະຄອນກັນຖ້ວນ 13 ມີ 49 ພຣະ ຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາແຕ່ງຖ້ວນ ມີຄົບລ້ວນຍໍຖວາຍ ຄາຖາທັງຫລາຍໂຮມກັນ ສະຫັສສັງ ໄດ້ພໍພັນຄົບຖ້ວນແຕ່ງເຄື່ອງລ້ວນບູຊາ ແລ້ວຈຶ່ງ ເຊີນມາຍັງເທວະດາ ທຸກເທດ ໃຫ້ມາຟັງທັມມະເທສນາ.
ບັດນີ້ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍຂໍຣາທະນາພຣະເປັນເຈົ້າຜູ້ວິເສດ ຂຶ້ນເທສນາ ມະຫາເວສສັນຕຣະຊາດົກ ອັນພຣະທັມມະສັງຄະ ຫະນາຈານ ເຈົ້າຍົກມາເທສນາ ຕາມພຸທທະດີກາ ດ້ວຍບາດພຣະຄາຖາອາຣາທນາວ່າ ອາທິກັລຍານັງ ມັດເຊກັລຍານັງ ປະຣິໂຍສານະກັລຍານັງ ສາຕຖັງສະພະພະຍັນຊະນັງ ເກວະລະປະຣິປຸນນັງ ປະຣິສຸທທັງ, ພຣົມມະຈາຣິຍັງ ປະກາເສຖະໂນ ໂອກາສະ ອາຣາທະນັງ ກະໂຣມະ.
ນໍ້າມົນຄາຖາພັນ ແລະ ຝ້າຍມຸງຄຸນທີ່ເນັ່ງຮອບທັມມາດ ເມື່ອເທດຈົບລົງແລ້ວແບ່ງກັນຖືກັນວ່າ ເປັນຂອງສັກສິດ ປ້ອງກັນສນຽດຈັງໄຮ ເອົາໄປຜູກແຂນລູກຫລານ ຢູ່ສຸກສະບາຍແລ.
ພຣະສົງສູດໄຊຍະຄາຖາສາດນ້ຳມົນແລ້ວ ແຕ່ງຂັນ 5 ຄາຣະວະພຣະຣັຕນະໄຕຣຢ່າງພິສດານສຳເຣັດແລ້ວ ເອົາຂັນດອກໄມ້ຖວາຍພຣະເຖຣະ ທ່ານອະນຸໂມທະນາແລ້ວຈົບພິທີ.
ຄຳຄາຣະວະເວລາເທດພຣະເວດຈົບ
ໂອກາສະ ໂອກາສະ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ທັງຍິງຊາຍແລະນົງທ້າວ ຝູງບ່າວແລະຝູງສາວ ທັງລຸງອາວ ແລະ ພໍ່ແມ່ ເຖົ້າແກ່ແລະ ລຸງຕາ ທັງທ້າວພະຍາ ເສນາແລະອາມາດ ທັງນັກປາດ ແລະປຸໂຣຫິດ ທັງບັນດິດ ຊາວເມືອງ ມີສັທທາເຮື່ອງພໍ່າພ້ອມ ໃຈອ່ອນນ້ອມ ໃນພຣະທັມ ລາງຜ່ອງມີເງິນຄຳຕາມແຕ່ໄດ້ ລາງຜ່ອງມີດອກໄມ້ ແລະ ເຜິ້ງທຽນ ໃນສະຖຽນຊົມຊື່ນ ຍົນຍື່ນ ພ້ອມກັນມາ ມີຄິລາໝ້ຽງໝາກ ຫລາກພາກພ້ອມອາຫານ ມີເຄື່ອງຫວານເປັນເຄົ້າ ຄືວ່າເຂົ້າຕົ້ມແລະເຂົ້າໜົມ ເຂົ້າມະທຸປະຍາສ ເຂົ້າປາດ ແລະ ເຂົ້າມັນ ສັພພະສັນປີ້ງຈີ່ ໝົກມອກໝີ່ແກມແກງ ເປັນຂອງແພງອັນປານີດ ແຊບຊ້ອຍຈິດເພີງໃຈ ຕາມໃຈໃສຕົກແຕ່ງ ພ້ອມກັນ ແລ້ວ ຈຶ່ງນຳມາ ຖວາຍບູຊາເຄນແຈກແກ່ ພຣະແກ້ວເຈົ້າສັງສາມ ໃນອາຮາມຂ່ວງເຂດ ຖວາຍແກ່ເຈົ້າກູຕົນວິເສດ ກໍຫາກແລ້ວ ບໍຣະບວນ.
ບັດນີ້ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຈຶ່ງປະມວນມາຍັງເຄື່ອງບູຊາທັງສອງປະການຄື ອາມິສບູຊາພາຍໃນແລະພາຍນອກ ພາຍໃນຄື ຈິດໃຈ ຂັນທັງ 5 ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ພາຍນອກຄື ເຂົ້າຕອກ ດອກໄມ້ແລະທູບທຽນ ຈຶ່ງອະທິຖານໃຫ້ເປັນ 5 ໂກ ຖາດຄື :
. ປະຖົມໂກຖາດອັນຖ້ວນນຶ່ງນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ພຣະສັບພັນຍູເຈົ້າຕົນເປັນເຄົ້າ ໂຜດສັຕເນືອງນອງ.
. ໂກຖາກອັນຖ້ວນສອງ ນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ ພຣະວະນະໂລກຸຕະຣະທັມເຈົ້າເກົ້າດວງງາມ.
. ໂກຖາກອັນຖ້ວນສາມນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ ພຣະອະຣິຍະສົງຕົນທະຣົງ ສີລາອັນຖ້ວນຖີ່.
. ໂກຖາກອັນຖ້ວນສີ່ນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ ພຣະສະຖຸປ ຮູບພຣະພຸທທະເຈົ້າ ແລະ ເຈດີຍ໌ ທັງ ພຣະສີ ມະຫາໂພດ
ອັນຢູ່ໃນ ໝື່ນໂຍດ ຊົມພູ ດູຕະການງາມໃນມະນຸດແຫລ່ງຫລ້າ.
. ໂກຖາກອັນຖ້ວນຫ້າ ນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາ ເທພະບຸດ ເທພະດາ ພຍາອິນ ພຍາພຣົມ ພຍາຍົມພະບາລ ທ້າວຈະຕຸໂລກະບາລທັງສີ່ ນາງນ້ອຍນາດ ເມຂ ລາ ນາງທໍຣະນີ ອີສູນເປັນເຄົ້າ ອັນເປັນເຈົ້າ ພຣະສຸທາ ຝູງຂ້າທັງ ຫລາຍ ບໍ່ອາດຈະນັບ ຈະພັນລະນາ ລຳດັບລຽນຕໍ່ກັນມາຍັງໂທດອັນເປັນເຄົ້າ ຕາບຕໍ່ເທົ້າ ບັດນີ້ກໍດີ ໂທດອັນເກີດຈາກ ວະຈິ ມະໂນ ທະວານວິຖີຈິດໃຈ ຫລອນວ່າໄດ້ຫລົງໄຫລພັ້ງພາດ ບໍ່ສລາດອາດວ່າແມ່ນຄອງທັມ ຄິດວ່າບໍ່ເປັນກັມ ແລະໂທດ ຫລອນວ່າໄດ້ ປາກໂພດແລະໄດ້ກ່າວວາຈາ ໄດ້ຄາຣະຫາຕິຕຽນ ພຣະພຸທທະຮູບເຈົ້າວ່າບໍ່ງາມ ອົງຮາມນັ້ນບໍ່ສູງສັກກະໜ່ອຍ ອົງນ້ອຍນັ້ນ ຍັງຕໍ່າພໍປະມານ ອົງກາງໜາບາງບໍ່ຊ້ອຍໂຊດ ອົງໃຫຍ່ນັ້ນ ໜາໂພດບໍ່ສເມີກັນ ຫລອນວ່າໄດ້ຕິຕຽນ ພຣະຈອມທັນວ່າມີສີ ອັນເສົ້າ ຂໍແກ່ພຣະເປັນເຈົ້າ ໂຜດກະຣຸນາ ຢ່າໃຫ້ເປັນໂທດສາໂທດຕ້ອງ ເປັນບາບຂ້ອງຢູ່ໃນ ວັຕຕະສົງສານ ກໍຂ້າເທີ້ນ.
ປະການນຶ່ງຝູງຂ້າທັງຫລາຍໄດ້ຕົກແຕ່ງທານ ມີເຄື່ອງຫວານແລະເຄື່ອງສົ້ມ ມີເຄື່ອງຕົ້ມ ແລະເຄື່ອງແກງ ຫລອນວ່າ ມີດຳແດງຕົກໃສ່ ເປັນຝຸ່ນໄງ່ປິວໄປ ເປັນຄອງສຸດວິສັຍບໍ່ຮູ້ເມື່ອ ຄຶດວ່າເຊື່ອໃຈແລ້ວ ຈຶ່ງນຳມາ ຖວາຍບູຊາແຈກ ແກ່ ພຣະແກ້ວເຈົ້າ ທັງສາມ ໃນອາຣາມຂ່ວງເຂດ ຖວາຍແກ່ເຈົ້າກູຕົນວິເສດ ກໍຫາກແລ້ວບໍຣະບວນ.
ບັດນີ້ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ທັງຕາຍາຍ ແລະ ເດັກນ້ອຍ ຍິນຣະຫ້ອຍແລ່ນນຳ ມາ ນຳລຸງຕາແລະພໍ່ແມ່ ເຂົາຢູ່ແຕ່ຫລິ້ນ ແລະ ຍິນດີ ບາງຜ່ອງຕີຫິງຄີ ແລະສັບຄ່າງບາງຜ່ອງຍ່າງໄປມາ ຕາມປະສາເດັກນ້ອຍ ບາງຜ່ອງໃຫ້ອິ່ນອ້ອຍຢາກກິນນົມ ບາງຜ່ອງ ຢຽບຕົມເຂົ້າໃນຂ່ວງເຂດ ບາງຜ່ອງປິດພວງເພດຜາລາ ບາງຜ່ອງປິດອຳພາມີ້ມ່ວງ ບາງຜ່ອງແລ່ນເຕັ້ນຂ່ວງຢອກໄຍກັນ ໂຣທັນຕາ ຮ້ອງໄຫ້ ໄດ້ໄມ້ຄ້ອນແລ້ວ ໄລ່ຕີກັນ ເປັນອັນນັນພົນທີ່ ບໍ່ສງັດດີ ເມື່ອຟັງທັມ ເປັນຄອງບໍ່ຢຳແລະປະໝາດ ຫລອນວ່າໄດ້ ນັ່ງຮ່ວມໜັງ ໄດ້ນັ່ງຕ່າວຫລັງແລະຕ່າວຂ້າງ ຫລອນວ່າໄດ້ປ່ອຍຊ້າງມ້າ ແລະງົວຄວາຍ ເຂົ້າມາໃນເຂດ ຂໍໃຫ້ເຈົ້າກູຕົນວິເສດ ຈົ່ງໃຫ້ ອະນຸຍາໂຕ ຢ່າໄດ້ເປັນໂທໂສໂທດຕ້ອງ ເປັນບາບຂ້ອງນຳໄປ ສຸດວິສັຍ ເມື່ອຈັກມໍຣະນາດ ຄັນວ່າຄາຄາດແລ້ວ ຂໍໃຫ້ໄດ້ເມືອ ເມືອງແກ້ວ ຊື່ວ່າ ນິຣະພານ ກໍຂ້າເທີ້ນ.
ປະການນຶ່ງຝູງຂ້າທັງຫລາຍທັງຍິງຊາຍແລະ ພໍ່ແມ່ທັງເຖົ້າແກ່ແລະ ລຸງຕາພ້ອມກັນມາໃນເຂດ ເຫດວ່າຢາກໄດ້ຄອງເມືອ ເມືອງຟ້າ ແລະນິຣະພານ ຫລອນວ່າຢູ່ເຫິງນານໜັກເມື່ອຍ ໄດ້ຢຽດເມື່ອຍແຂ່ງຂາ ໄດ້ທຽວໄປມາກ່າວເວົ້າ ຍາມເມື່ອພຣະສັງຄະເຈົ້າ ຍັງເທສນາທັມ ບໍ່ຈຳນຳເອົາຫູຕໍ່ ລາງຜ່ອງຄຶດຮອດບ້ານແລະເຮືອນ ໃຈບິດເບືອນຂວ່າໜີເມືອບ້ານແລ້ວບໍ່ຄືນມາ ເມືອນອນດອມພະຣິຍາແລະລູກເຕົ້າ ຫລອນວ່າໄດ້ກິນເຫລົ້າ ແລະສຸຣາມົວເມົາຕາຄຶດວ່າ ແມ່ນຂອງຊື່ນ ຕັກແລ້ວຢືນຢາຍກັນ ຍາມເມື່ອວັນມື້ເຊົ້າ ລາງເທື່ອອາຍກິນເທົ້າ ພຣະສົງຄ໌ເຈົ້າທະຣົງທັມ ຈົ່ງນຳເອົາມາຍັງໂທດ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ມາຕັ້ງໄວ້ຊ້ອງໜ້າແລ້ວ ຈົ່ງກະທຳໃຫ້ເປັນອະໂຫສິກັມນຳເສັຽເຊິ່ງໂທດ ຢ່າໃຫ້ເປັນກັມອັນຈັກຫ້າມຄອງເມືອເມືອງຟ້າແລະນິຣະພານກໍຂ້າເທີ້ນ ຈັຕຕາໂຣທັມມາ ອັນວ່າທັມທັງ ສີ່ປະການຄື ອາຍຸ ວັນນະ ສຸຂະ ພລະ ຈົ່ງປະວັຕຕະນາການ ໃນຂັນທະສັນດານແຫ່ງຝູງຂ້າທັງຫລາຍທຸກຕົນ ທຸກຄົນ ກໍຂ້າເທີ້ນ ນິພພານະປັຈຈະໂຍ ໂຫຕຸ.
ເມື່ອຄາຣະວະສົມມາແລ້ວ ພຣະສົງອະນຸໂມທະນາ ໃຫ້ພອນແລ້ວອຸທິດສ່ວນບຸນ ສ່ວນກຸສົນເຖິງເປຕະຊົນຜູ້ລ່ວງລັບໄປແລ້ວມີບິດາມານດາເປັນຕົ້ນ, ເປັນອັນວ່າຈົບພິທີທໍ່ນີ້ແລ ຯ.
ເພີ້ມເຕີມຈາກບຸນສຳຄັນໃນທາງພຣະພຸທສາສນາຂອງລາວ
ບຸນພຣະເວສ
ຈາກ ປື້ມປະເພນີລາວ ໂດຍ ພຣະອາຈາຣຍ໌ ປາລ ອານັນໂທ ພິມໃນ ພຸທສົກ 2517
ເພື່ອຫາທືນສ້າງວັດມິຄະທາຍະວັນອະໄພຽຄີຣີມະຫາວິຫາຣ (ບ້ານໜອງພະຍາ ວຽງຈັນ)
ບຸນພຣະເວສ ຄືບຸນຟັງເທສນ໌ ລຳພຣະເວສຫລືຟັງເທສມະຫາຊາດ ຄືຊາຕໃຫຍ່ ໝາຍເຖິງຊາຕທີ່ໃກ້ເຂົ້າມາ ຈະໄດ້ເປັນ ພຣະ ພຸທທະເຈົ້າ ໃນລຳມະຫາຊາຕ ປະກອບດ້ວຍຄາຖາ ໑໐໐໐ ພຣະຄາຖາ ເປັນເຣື່ອງຍືດຍາວ ຟັງແລ້ວມວ່ນຊື່ນ ໃນທ້ອງເຣື່ອງ ມີຂໍ້ວັດ ປະຕິບັດຫລາຍຢ່າງ ທັງທີ່ເປັນສ່ວນເລິກ ແລະ ຕື້ນ ຟັງແລ້ວໃຫ້ເກີດສັດທາ ຄວາມເຫລື້ອມໃສ ບຸນພຣະເວສຫລື ບຸນ ມະຫາຊາຕ ນິຍົມກັນເຮັດໃຫ້ຍາມເດືອນສີ່ ຈະເປັນຂ້າງຂື້ນຫລືຂ້າງແຮມກໍໄດ້. ສະນັ້ນ, ບຸນນີ້ຈິ່ງເອີ້ນກັນອີກຢ່າງນຶ່ງວ່າບຸນເດືອນ ສີ່ ກໍຄືບຸນ ພຣະເວສນັ້ນເອງ ກາຣເອົາບຸນພຣະເວສນັ້ນ ຊາວພຸດລາວ ເຮົາໄດ້ທຳກັນມາເຫິງນານ ຈົນເປັນປະເພນີແລ້ວ ການຟັງ ນັ້ນ ຈະຮູ້ ເຣື່ອງຫລືບໍ່ຮູ້ເຣື່ອງຖືວ່າໄດ້ບຸນໂລດ ທັງພຣະຜູ້ເທສນ໌ ກໍຕາມມີຕາມໄດ້ ລາງເທື່ອບໍ່ໄດ້ຂໍ້ໄດ້ຄວາມ ທັງນີ້ເພາະ ບໍ່ໄດ້ຝຶກ ແອບໃຫ້ ຂື້ນໃຈ ບໍ່ໜຳບ້ານນອກລາງບ້ານ ເຖິງຍາມພຣະເທສນ໌ ຍັງເປົ່າປີ່ຕີກອງ ແຫ່ກັນຫລອນບຸກນັນ ຈົນຟັງເທສນ໌ ບໍ່ໄດ້ຍິນ ຟັງພຽງ ແຕ່ວ່າຟັງ ຈະເອົາຂໍ້ວັດປະຕິບັດບໍ່ໄດ້ເລີຍ ເຣື່ອງນີ້ ຖ້າຫາກມີການແກ້ໄຂດັດແປງແນ່ຈັກໜ່ອຍ ກໍຈະເປັນ ການດີ.
ມູລເຫຕຂອງການທຳບຸນພຣະເວສ
ໃນມາລັຍໝື່ນມາລັຍແສນ ໄດ້ກ່າວໄວ້ວ່າ ພຣະສົງສາວົກ ຂອງພຣະພຸດທະເຈົ້າ ຕົນນຶ່ງຊື່ວ່າ ພຣະມາລັຍເຖຣະ ເປັນຜູ້ເຫາະ ເຫີນ ເດີນອາກາດໄດ້ ຄັ້ງນຶ່ງໄດ້ເຫາະຂື້ນໄປ ເຖິງດາວະດຶງສ໌ເທວະໂລກ ເພື່ອໄຫວ້ນະມັສກາຣ ພຣະທາດເກສແກ້ວຈຸລມະນີ ໄດ້ພົບ ເທວະບຸດ ຕົນນຶ່ງ ຜູ້ເຊິ່ງຈະໄດ້ລົງມາຕັດສະຮູ້ ເປັນພຣະພຸດທະເຈົ້າ ພຣະນາມວ່າພຣະສີອະຣິຍະເມຕໄຕ ໃນອະນາຄົດພາຍໜ້າພຸ້ນ ເທວະບຸດຕົນນັ້ນ ໄດ້ໄຕ່ຖາມເຖິງມະນຸສໂລກວ່າ ຍັງມີກາຣທຳບຸນໃຫ້ທານ ຍັງມີການທຳບຸນໃຫ້ທານ ຮັກສາສີລພ່ຳເພັງບຸນກຸສົລ ເພື່ອປາຖນາຢາກຈມະພົບເຮົາແດ່ບໍ? ພຣະມາລັຍກໍເລີຍຕອບວ່າ ບັນດາມະນຸສທັງຫລາຍ ຍັງພາກັນປາຖນາ ຢາກຈະພົບເຫັນ ພຣະພຸດທະເມຕໄຕຢູ່ ຕ່າງພ່ຳເພັງກຸສົລຄວາມດີ ຕາມກຳລັງສັດທາ ຄວາມສາມາດຂອງໃຜລາວ ເທພບຸຕຕົນນັ້ນເລີຍສັ່ງມາກັບ ພຣະມາລັຍວ່າ ຖ້າຜູ້ໃດຢາກພົບເຫັນສາສນາຂອງພຣະເມຕໄຕແລ້ວ ຈົ່ງຍຶດໝັ້ນໃນຂໍ້ວັດປະຕິບັດເປັນຕົ້ນວ່າ ບໍ່ຂ້າພໍ່ຕີແມ່ ບໍ່ບຽດບຽນສົມນະຊີພຣາມນ໌ ແລະ ບໍ່ທຳຮ້າຍພຣະພຸດທະສາສນາ ບໍ່ຍຸຍົງໃຫ້ພຣະສົງແຕກສາມັກຄີກັນ ແລະ ຈົ່ງຟັງລຳມະຫາຊາດ (ບຸນພຣະເວສ) ໃຫ້ແລ້ວໃນມື້ນຶ່ງຍາມດຽວ ແລ້ວນຳເອົາຂໍ້ປະຕິບັດ ແລະ ຈະຣິຍະວັດ ອັນມີໃນລຳພຣະເວສນັ້ນ ໄປໃຊ້ໃຫ້ຖືກຕ້ອງ ເໝາະສົມກັບກາລະເທສະ ໃນການດຳເນີນຊີວິດປະຈຳວັນຂອງຕົນ ຖ້າວ່າປະຕິບັດໄດ້ດັ່ງນີ້ ຜູ້ນັ້ນຈະໄດ້ເຫັນໜ້າພຣະສີອະຣິຍະ ເມຕໄຕແນ່ແທ້ ພຣະມາລັຍເຖຣະ ເມື່ອຟັງຄຳສັ່ງດັ່ງນັ້ນແລ້ວ ກໍໄດ້ນຳເອົາຂ່າວສາຣນັ້ນ ມາບອກແກ່ຊາວມະນຸສໂລກ ສະນັ້ນ ພວກຊາວພຸທເຮົາທັງຫລາຍ ປາຖນາຈະໄດ້ເຫັນໜ້າ ພຣະສີອະຣິຍະເມຕໄຕ ຈິ່ງພາກັນເຮັດບຸນພຣະເວສ ຫລືຟັງລຳ ມະຫາຊາດ ສືບໆກັນມາຈົນເທົ່າທຸກວັນນີ້.
ວິທີເຮັດບຸນພຣະເວສ
ໃນລຳພຣະເວສແບ່ງອອກເປັນກັນໃຫຍ່ໆ ໄດ້ ໑໓ ກັນ ແລະ ເປັນທຳນຽມຂອງການເຮັດບຸນພຣະເວສ ຕ້ອງອາຣາທນາ ພຣະສົງ ແລະ ກ່າວເຕືອນພໍ່ອອກແມ່ອອກ ມາຮວ່ມກັນຫລາຍວັດ ຫລາຍບ້ານ ສະນັ້ນ ການເທສນ໌ ຈິ່ງແບ່ງອອກເປັນກັນນ້ອຍໆ ອົງລະໃບສອງໃບແລ້ວແຈກຢາຍກັນໄວ້ລວ່ງໜ້າ ກາຣຢາຍ່ໜັງສືນີ້ ເອີ້ນວ່າ ໃສ່ບຸນ ຫລືໃສ່ສລາກບຸນ ເພາະວ່າບຸນມະຫາຊາດ ເປັນບຸນໃຫຍ່ ແຕ່ງເຄື່ອງຫລາຍ ຈິ່ງຕ້ອງມີກາຣເດົາດາຫາເຄື່ອງໄວ້ລວ່ງໜ້າ ເປັນຕົ້ນວ່າເຄື່ອງຮ້ອຍເຄື່ອງພັນ ເພື່ອບູຊາ ຄາຖາພັນ ມີທຸງທີວ ທຸງແຜ່ນຜ້າ ທຸງຊໍ່ ທຸງໄຊ ຂັນໝາກເບັງ ທຽນບູຊາຄາຖາພັນ ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຕົກແຕ່ງເສີມເອ້ ວັດຫລື ສາລາໃຫ້ສວຍງາມ ຕັ້ງໝໍ້ນ້ຳມົນຕ໌ ຂຶງຝ້າຍມຸງຄຸນ ແລະ ນອກຈາກນີ້ອີກກໍຍັງຕ້ອງປຸກຜາມປຸກປະຣັມເພື່ອຮັບຕ້ອນພຣະສົງຄ໌ ອອກຕົນຍາດໂຍມບ້ານຕ່າງໆທີ່ມາຮວ່ມເອົາບຸນ ກາຣລ້ຽງດູຄ້ຳຍໍ ກໍແບ່ງກັນເປັນໝວດໆ ສຸດແລ້ວແຕ່ໃຜຈະຖືກບ້ານໃດ ຮອດມື້ບຸນແທ້ໆກໍຕີກອງໂຮມລົງວັດ ຊ່ອຍກັນຈັດເຮັດສິ່ງທີ່ຍັງບໍ່ແລ້ວບໍ່ທັນ ຈັດໃຫ້ຜູ້ສລາດທຳພິທີໄປເຊີນພຣະອຸປະຄຸຕ ແລະ ທຳພິທີແຫ່ພຣະເວສເຂົ້າເມືອງ ນິມົນຕ໌ພຣະສົງຄ໌ຜູ້ເທສນ໌ສຽງດີ ເທສນ໌ສັກຂັຕຕິບັ້ນເຊີນ ແລ້ວແຫ່ແຫນມວ່ນຊື່ນກັນມາ ເຂົ້າວັດ ຕອນກາງຄືນມີສູດໄຊນ້ອຍໄຊໃຫຍ່ ເທສນ໌ບັ້ນຕົ້ນໂພທິສັຕວ໌ ອິຕິປິໂສ ວັຕຕະໂສ ມາລັຍໝື່ນມາລັຍແສນ ແລ້ວກໍມີ ການຄົບງັນມວ່ນຊື່ນກັນຕາມປະເພນີ.
ການນິມົນຕ໌ພຣະອຸປະຄຸຕ
ພຣະອຸປຄຸຕຄືພຣະສົງຄ໌ສາວົກຂອງພຣະພຸທທະເຈົ້າອີກອົງນຶ່ງ ທີ່ມີຣິທທາ ສັກດາເດຊ ສາມາດ ບັນດານຣິທຜາບພຣະຍາມາຣ ແລະ ອັນຕຣາຍ ຕ່າງໆໄດ້ ພຣະອຸປຄຸຕເຖຣະໄດ້ ນິມິຕກຸຕິຢູ່ ໃນກາງນ້ຳ ມະຫາສມຸທ ຄັ້ງນັ້ນ ພຣະເຈົ້າ ອະໂສກ ມະຫາຣາຊ ໄດ້ຮີບໂຮມເອົາ ພຣະ ບໍຣົມມະທາຕ ມາບັນຈຸໄວ້ ໃນ ພຣະສາຖູບ ຄັນສຳເລັດຮູບຮ້ອຍແລ້ວ ຈຶ່ງທຳການສລອງກັນຢ່າງໃຫຍ່ໂຕ ແຕ່ຢ້ານ ພຣະຍາມາຣ ເຊິ່ງເຄີຍເປັນສັຕຕູຂອງ ພຣະພຸທທະເຈົ້າ ຈະມາທຳການ ຮາວີ ກີດຂວາງ ບໍ່ໃຫ້ໄດ້ຮັບຄວາມສະດວກ ເພື່ອຄວາມປອດໄພ ໃນງານສລອງ ຄັ້ງໃຫຍ່ນີ້ ພຣະເຈົ້າອະໂສກ ຈິ່ງໄດ້ນິມົນຕ໌ພຣະອຸປຄຸຕມາຮວ່ມ ໃນພິທີນັ້ນນຳ ເພື່ອ ຄຸ້ມກັນ ບໍ່ໃຫ້ພຣະຍາ ມາຣມາລົບກວນ. ຄັ້ງນັ້ນ, ພຣະຍາມາຣກໍໄດ້ມາ ລົບກວນ ຮາວີ ກີດຂວາງ ດວ້ຍອາການຕ່າງໆ ພຣະອຸປຄຸຕ ກໍໄດ້ສະແດງຣິທ ຕອບໄປ ຈົນບັ້ນສຸດທ້າຍ ພຣະອຸປຄຸຕໄດ້ເນຣະມິຕ ໜັງໝາເໜົ່າ ແຂວນ ຄໍພຣະຍາມາຣ ພຣະຍາມາຣ ຖືກທໍຣະມານ ຢ່າງໜັກ ຈະແກ້ເອງກໍບໍ່ໄດ້ ໄປໃຫ້ພຣະຍາອິນ ພຣະຍາ ພຣົມແກ້ໃຫ້ກໍບໍ່ໄດ້ ຜູ້ຈະແກ້ໄດ້ແມ່ນ ພຣະອຸປຄຸຕ ຜູ້ດຽວ ພຣະຍາມາຣ ກໍ ຈິ່ງອ່ອນ ຍອມສາຣະພາບຜິດ ພຣະອຸປຄຸຕຈິ່ງໄດ້ແກ້ ໜັງໝາເນົ່າອອກໃຫ້ ແລ້ວເອົາຂັງໄວ້ ທີ່ຍອດພູເຂົາ ຈົນພິທີສລອງພຣະບໍຣົມ ມະທາຕ ຂອງພຣະເຈົ້າ ອະໂສກສ້ຽງສຸດລົງ ດ້ວຍຄວາມປອດພັຍ ຈິ່ງໄດ້ປ່ອຍ ໃຫ້ອອກໄປຕາມລຳພັງ ກາຣທຳບຸນມະຫາຊາຕ ຫລືບຸນ ພຣະເວສ ຖືວ່າເປັນ ງານໃຫຍ່ ເຮັດໄດ້ຍາກ ຢ້ານບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມປອດພັຍ ແລະ ເປັນສິຣິມຸງຄຸລ ຈິ່ງໄດ້ມີພິທີນິມົນຕ໌ ພຣະອຸປຄຸຕ ເພື່ອຄວາມສວັສດີມີຊັຍ ຖ້າບໍ່ມີການນິມົນຕ໌
ພຣະອຸປຄຸຕ ເຮົາຖືກັນວ່າບໍ່ຮຽບຮ້ອຍ ເກີດຜິດກັນ ຖຽງກັນ ເກີດພາຍຸລົມ ຝົນຢ່າງແຮງ ເຊິ່ງນັບວ່າ ເປັນ ອຸປສັກ ນັກເທສນ໌ ກໍເທສນ໌ສຽງບໍ່ອອກ ຄໍແຫ້ງຄໍແຫບ. ກາຣເຊີນ ພຣະອຸປຄຸຕ ມັກໄປເຊີນໃນ ນ້ຳສ້າງ ຫລື ຫວ້ຍໜອງທີ່ມີນ້ຳ ບໍ່ຂາດ ທັງນີ້ເພາະ ຖືວ່າພຣະອຸປະຄຸຕນັ້ນ ນີຣະມິຕກຸຕິ ຢູ່ໃນນ້ຳມະຫາສຸມຸທນັ້ນເອງ.
ບຸນພຣະເວສນັ້ນ ອາດເຮັດກັນຫລາຍມື້ຫລາຍຄືນກໍມີ ລາງວັດມີເຖິງ ໓ ມື້ ໓ ຄືນ ຄັນຮອດມື້ສຸດທ້າຍ ຕອນກາງຄືນແຕ່ເດິກ ທຳພິທີໄຫວ້ ພຣະສູຕມົນຕ໌ ຮັບສີລ ອາຣາທນາເທສນ໌ພຣະເວສ ພຣະສົງຄ໌ຂື້ນທັມມາສ ເທສນ໌ສັງກາສຫລວງ ສັງກາສຫລວງມີ ຂໍ້ຄວາມຍືດຍາວ ບໍ່ສາມາດເອົາມາພິມໄວ້ໃນທີ່ນີ້ໄດ້ ແຕ່ໃຈຄວາມກໍໄດ້ພັນລະນາເຖິງຄວາມເປັນມາ ແລະ ເປັນໄປຂອງພຣະ ສະມະນະໂຄດົມຂອງເຮົານີ້ເອງ ແລ້ວເລີ່ມເທສນ໌ລຳພຣະເວສໄປຈົນຈົບ ຂະນະທີ່ເທສນ໌ຢູ່ ລາງເທື່ອ ກໍມີກັນຫລອນແຫ່ເຂົ້າມາ ເອີ້ນອີກຢ່າງນຶ່ງວ່າ ກັນແຖມສົມພານ ອົງໃດທີ່ກຳລັງເທສນ໌ຢູ່ແມ່ນອົງນັ້ນໄດ້ ກາຣຖວາຍ ກັນເທສນ໌ນິຍົມຈັບສລາກ ຜູ້ໃດຖືກກັນໃດ ອົງໃດແມ່ນຖວາຍຕາມນັ້ນ.
ຄຳອາຣາທນາພຣະເວດ
ສຸນັນຕຸ ໂພນໂຕ ເຍ ເທວາ ສັງຄາ ດູຣາເທພະເຈັ້າທັງຫລາຍ ອັນຢາຍຢັງຢູ່ທຸກໝູ່ໄມ້ໄພຣພະນອມ ທຸກເຫວຮອມຮາວປ່າ ທຸກປະເທດທ່າຮາວເຂົາ ທຸກແຖວເຖົາເຖື່ອນຖໍ້າ ທຸກທ່ານໍ້າແລະວັງປາ ພັນຣະນາຝູງເຜດແລະປີ ອັນມີໃຈໂຫດຮ້າຍໂທສະ ຈົ່ງໃຫ້ ເຈົ້າທັງຫລາຍ ປະລະເສັຽ ຍັງຫົວໃຈອັນເປັນບາບ ໃຫ້ຄ່ອຍໂສພາບງ່ຽງໂສດຟັງທັມ ເດົາດາຈຳຈື່ໄວ້ເປັນປະທີປໄຕ້ສ່ອງຕາມ ທາງ ຝູງໝູ່ເທວະດາທັງຫລາຍອັນຮັກສາວັດວາ ແລະ ປະເທດທາງເຂດໃຕ້ຮອດ ຫລີ່ຜີ ທາງເໜືອຮອດຜາໄດຜາດ່າງ ທາງຝັ່ງຊ້າຍ ກຸງສີອະຍຸທຍາ ທາງຝ່າຍຂວາມີແດນແກວເປັນເຂດ ທຸກປະເທດດ້າວອັນຢູ່ທ້ອງພຣະສຸທາ ກັບນາງທໍຣະນີຈຳຈື່ນໍ້າ ເປັນຜູ້ຄໍ້າ ຝູງປານາ ຝູງໝູ່ເທພາດາ ເຈົ້າທັງຫລາຍ ພາຍບົນມີພຣະຍາອິນ ພຣະຍາພຣົມ ຈົ່ງລົງມາໂມທະນາເຊິ່ງທັມອັນຝູງຂ້າທັງຫລາຍ (ພາຍໃນມີສົມເດັດ ມະຫາຣາຊຄຣູເປັນເຄົ້າ ພາຍນອກມີ ມະຫາຣາຊຕົນເປັນອາດ ວຽງຈັນ ກັບທັງກັລຍາເມັຽມິ່ງ ລູກແກ້ວກິ່ງ ຊາຍາ ກັບທັງບິດາມາຣດາ ພໍ່ແມ່ ເຖົ້າແກ່ພ້ອມກັນມາ ທັງຣາຊາແລະອຸປຣາດ ທັງນັກປຣາຊຍ໌ ແລະ ອາຈາຣຍ໌ ເມຄະມາຊາວ ນິົຄົມບ້ານນອກ ອັນຢູ່ຂົງຂອບ ວຽງຈັນ) ຊວນກັນມາພ້ອມແພ່ງ ແຕ່ງເຄື່ອງໄຫວ້ບູຊາ ສະຫັສສາຫລາຍ ມີມາກ ດອກອຸບົນ ຫລາກພໍພັນ ບົວແດງບານໄຂກາບ ດອກຜັກຕົບອາດຂຽວນິລ ດອກກາງຂອງ ຫລາຍບໍ່ໜ້ອຍ ພັນນຶ່ງຄ່ອຍຂົນຂວາຍ ຊໍ່ທຸງປາຍ ສະພາດ ເຂົ້າພັນກ້ອນ ອາດບູຊາ.
ບັດນີ້ ຂ້າຈັກຈັດຄາຖາເວສສັນຕຣະຊາດົກເປັນຄາຖາພັນ ຜິຈັກແບ່ງປັນ ເປັນກັນໄດ້ 13 ກັນ ພັນຣະນາໃນທັສສະພອນກັນ ເປັນ ເຄົ້າມີ 19 ພຣະຄາຖາ ຂ້າຈັກແບ່ງບູຊາແລະສິ່ງ ແລສິບເກົ້າ ບູຊາກັນເຄົ້າ ຊື່ ທັສສະພອນ ຫິມະພານກັນຖ້ວນສອງ ມີ 134 ພຣະ ຄາຖາ ຖວາຍໄວ້ ທານະຂັນກັນຖ້ວນສາມ ມີຄາຖາຫລາຍ 209 ບໍເຄື່ອງຫ້ອຍບູຊາ ວະນະປະເວສກັນຖ້ວນສີ່ ມີ 57 ພຣະ ຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາແບ່ງໄວ້ ຊູຊົກກັນຖ້ວນຫ້າ ມີ 79 ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາບໍ່ຂາດ ບໍ່ຕົກ ຈຸລລະພົນກັນຖ້ວນຫົກ ມີ 35 ພຣະ ຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາມີໄວ້ ກຸມມານກັນຖ້ວນ 8 ມີ 101ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາຄົບລ້ວນ ມັທທີກັນຖ້ວນ 9 ມີ 90 ພຣະຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາ ແບ່ງໄວ້ສຸ່ອັນ ສັກກະບັຣພ໌ກັນຖ້ວນສິບ ມີ 43 ພຣະຄາຖາເຄື່ອງບູຊາຕົກແຕ່ງໄວ້ ມະຫາຣາຊກັນຖ້ວນ 11 ມີ 69 ພຣະ ຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາສະພາດງາມດີ ສັກຂັຕຕິຍ໌ ກັນ 12 ມີ 36 ພຣະຄາຖາເຄື່ອງບູຊາບໍ່ໜ້ອຍ ນະຄອນກັນຖ້ວນ 13 ມີ 49 ພຣະ ຄາຖາ ເຄື່ອງບູຊາແຕ່ງຖ້ວນ ມີຄົບລ້ວນຍໍຖວາຍ ຄາຖາທັງຫລາຍໂຮມກັນ ສະຫັສສັງ ໄດ້ພໍພັນຄົບຖ້ວນແຕ່ງເຄື່ອງລ້ວນບູຊາ ແລ້ວຈຶ່ງ ເຊີນມາຍັງເທວະດາ ທຸກເທດ ໃຫ້ມາຟັງທັມມະເທສນາ.
ບັດນີ້ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍຂໍຣາທະນາພຣະເປັນເຈົ້າຜູ້ວິເສດ ຂຶ້ນເທສນາ ມະຫາເວສສັນຕຣະຊາດົກ ອັນພຣະທັມມະສັງຄະ ຫະນາຈາຣຍ໌ ເຈົ້າຍົກມາເທສນາ ຕາມພຸທທະດິກາ ດ້ວຍບາດພຣະຄາຖາອາຣາທນາວ່າ ອາທິກັລຍານັງ ມັຊເຊກັລຍານັງ ປະຣິໂຍສານກັລຍານັງ ສາຕຖັງສະພະພະຍັນຊະນັງ ເກວະລະປະຣິປຸນນັງ ປະຣິສຸທທັງ, ພຣົມມະຈາຣິຍັງ ປະກາເສຖະ ໂນ ໂອກາສະ ອາຣາທະນັງ ກະໂຣມະ.
ນໍ້ານົມ ແລະ ຝ້າຍມຸງຄຸລ ເມື່ອເລີກບຸນແລ້ວ ຖືກັນວ່າ ເປັນຂອງສັກສິດ ປ້ອງກັນສນຽດຈັງໄຮ ແລະ ຂັບໄລ່ເຄາະເຂັນ ໄດ້ສາລະພັດຢ່າງ ເມື່ອເສັດພິທີແລ້ວ ຕຽມຂັນ 5 ຄາຣະວະພຣະຣັຕນະໄຕຣ ຈົບແລ້ວ ນຳຂັນຖວາຍພຣະສົງ: ຊິດນໍ້າມົນຕ໌ ເປັນອັນເລີກແລ້ວບຸນປາງນັ້ນ.
ຄຳຄາຣະວະຫລວງ
ເປັນທຳນຽມການເຮັດບຸນພຣະເວສ ເມື່ອຈະເສັດພິທີ ກໍມີຄາຣະວະ ແຕ່ມີຂໍ້ ຄວາມຍືດຍາວຕາມປະເພນີເຂົາເອີ້ນຄຳຄາຣະວະ ແບບນັ້ນວ່າ " ຄາຣະວະຫລວງ " ເຊິ່ງມີໃຈຄວາມດັ່ງນີ້ :
ໂອກາສະ ໂອກາສະ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ທັງຍິງຊາຍແລະນົງທ້າວ ຝູງບ່າວແລະຝູງສາວ ທັງລຸງອາວ ແລະ ພໍ່ແມ່ ແລະ ລຸງຕາ ທັງທ້າວພະຍາ ເສນາແລະອາມາດ ທັງນັກປຣາຊຍ໌ ແລະປຸໂຣຫິດ ທັງບັນດິດ ຊາວເມືອງ ມີສັທທາເຮື່ອງພໍ່າພ້ອມ ໃນອ່ອນນ້ອມ ໃນພຣະທັມ ລາງຜ່ອງມີເງິນຄຳຕາມແຕ່ໄດ້ ລາງຜ່ອງມີດອກໄມ້ ແລະ ເຜື້ງທຽນ ໃນສະຖຽນຊົມຊື່ນ ຍົນຍື່ນ ພ້ອມກັນມາ ມີຄິລານ໌ ໝ້ຽງໝາກ ຫລາກພາກພ້ອມອາຫານ ມີເຄື່ອງຫວານເປັນເຄົ້າ ຄືວ່າເຂົ້າຕົ້ມແລະເຂົ້າໜົມ ເຂົ້າມະທຸປະຍາສ ເຂົ້າປາດ ແລະ ເຂົ້າມັນ ສັພພະສັນປີ້ງຈີ່ ໝົກມອກໝີ່ແກມແກງ ເປັນຂອງແພງອັນປານີດ ແຊບຊ້ອຍຈິຕເພີງໃຈ ຕາມໃຈຕົກແຕ່ງ ພ້ອມກັນ ແລ້ວ ຈຶ່ງນຳມາ ຖວາຍບູຊາເຄນແຈກແກ່ ພຣະແກ້ວເຈົ້າສັງສາມ ໃນອາຮາມຂ່ວງເຂດ ຖວາຍແກ່ເຈົ້າກູຕົນວິເສດ ກໍຫາກແລ້ວ ບໍຣະບວນ
ບັດນີ້ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຈຶ່ງປະມວນມາຍັງເຄື່ອງບູຊາທັງສອງປະການຄື ອາມິສະບູຊາພາຍໃນແລະພາຍນອກ ພາຍໃນຄື ຈິດຂັນທັງ 5 ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ພາຍນອກຄື ເຂົ້າຕອກ ດອກໄມ້ແລະທູບທຽນ ຈຶ່ງອະທິຖານໃຫ້ເປັນ 5 ໂກດຖາດ.
. ປະຖົມໂກດຖາດອັນຖ້ວນນື່ງນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ພຣະສັພພັນຍູເຈົ້າຕົນເປັນເຄົ້າ ໂຜດສັຕເນືອງນອງ.
. ໂກດຖາດອັນຖ້ວນສອງ ນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ ພຣະນະວະໂລກຕຣະທັມເຈົ້າເກົ້າດວງງາມ.
. ໂກດຖາດອັນຖ້ວນສາມນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ ພຣະອະຣິຍະສົງຕົນຊົງ ສີລາອັນຖ້ວນຖີ່.
. ໂກດຖາດອັນຖ້ວນສີ່ນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ ພຣະສະຖຸປ ຮູບພຣະພຸທທະເຈົ້າ ແລະ ເຈດີຍ໌ກັ ພຣະສີ ມະຫາໂພດ ອັນຢູ່ໃນໝື່ນໂຍຊນ໌ ຊົມພູ ດູຕະການງາມໃນມະນຸສແຫລ່ງຫລ້າ.
. 67ໂກດຖາດອັນຖ້ວນຫ້າ ນັ້ນ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ຂໍຖວາຍສົມມາບູຊາແກ່ ພຣະເທພະບຸດ ເທພະດາ ພຣະຍາອິນ ພຣະຍາພຣົມ ພຣະຍາຍົມພະບາລ ທ້າວຈະຕຸໂລກະບາລທັງສີ່ ນາງນ້ອຍ ເມຂ ລາ ນາງທໍຣະນີ ອິສູນເປັນເຄົ້າ ອັນເປັນເຈົ້າ ພຣະສຸທາ ຝູງຂ້າທັງ ຫລາຍ ບໍ່ອາດຈະຄນະນາ ລຳດັບລຽນຕໍ່ກັນມາຍັງໂທດອັນເປັນເຄົ້າ ຕາບຕໍ່ເທົ້າ ບັດນີ້ກໍດີ ໂທດອັນເກີດຈາກກາຍວະຈິ ມະໂນ ທວາຣວິຖີຈິດໃຈ ຫລອນວ່າໄດ້ຫລົງໄຫລພັ້ງພາດ ບໍ່ສລາດອາຈວ່າແມ່ນຄອງທັມ ຄິດວ່າບໍ່ເປັນກັມ ແລະໂທດ ຫລອນວ່າໄດ້ ປາກໂພດແລະໄດ້ກ່າວວາຈາ ໄດ້ຄາຣະຫາຕິຕຽນ ພຣະພຸທທະເຈົ້າວ່າບໍ່ງາມ ອົງຄ໌ຣາມນັ້ນບໍ່ສູງສັກກະໜ່ອຍ ອົງຄ໌ນ້ອຍໆນັ້ນ ຍັງຕໍ່າພໍປະມານ ອົງຄ໌ກາງໜາບາງບໍ່ຊ້ອຍໂຊດ ອົງຄ໌ໃຫຍ່ນັ້ນ ໜາໂພດບໍ່ສເມີກັນ ຫລອນວ່າໄດ້ຕິຕຽນ ພຣະຈອມທັນວ່າມີສີ ອັນເສົ້າ ຂໍແກ່ພຣະເປັນເຈົ້າ ໂຜດກູນາ ຢ່າໃຫ້ເປັນໂທດສາໂທດຕ້ອງ ເປັນບາບຂ້ອງຢູ່ໃນ ວັຕຕະສົງສານ ກໍຂ້າເທີ້ນ.
ປະການນຶ່ງຝູງຂ້າທັງຫລາຍໄດ້ຕົກແຕ່ງທານ ມີເຄື່ອງຫວານແລະເຄື່ອງສົ້ມ ມີເຄື່ອງຕົ້ມ ແລະເຄື່ອງແກງ ຫລອນວ່າ ມີດຳຕົກໃສ່ ເປັນຝຸ່ນໄງ່ປິວໄປ ເປັນຄອງສຸດວິສັຍບໍ່ຮູ້ເມື່ອ ຄຶດວ່າເຊື່ອໃຈແລ້ວ ຈຶ່ງນຳມາ ຖວາຍບູຊາແຈກ ແກ່ ພຣະແກ້ວເຈົ້າ ທັງສາມ ໃນອາຣາມຂ່ວງເຂດ ຖວາຍແກ່ເຈົ້າກູຕົນວິເສດ ກໍຫາກແລ້ວບໍຣະບວນ.
ບັດນີ້ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ທັງຕາຍາຍ ແລະ ເດັກນ້ອຍ ຍິນຣະຫ້ອຍແລ່ນນຳ ມານຳລຸງຕາແລະພໍ່ແມ່ ເຂົາຢູ່ແຕ່ຫລິ້ນ ແລະ ຍິນດີ ລາງຜ່ອງຕີຫິງຄີ ແລະສັບຂ່າງລາງຜ່ອງຍ່າງໄປມາ ຕາມປະສາເດັກນ້ອຍ ລາງຜ່ອງໃຫ້ອ້ອຍປາກກິນນົມ ລາງຜ່ອງ ຢຽບຕົມເຂົ້າໃນຂ່ວງເຂດ ລາງຜ່ອງປິດພວງເພຊຜລາ ລາງຜ່ອງປິດອັນພາມີ້ມ່ວງ ລາງຜ່ອງແລ່ນເຕັ້ນຄ່ວງຢອກໄລ່ກັນ ໂຣທັນຕາ ຮ້ອງໄຫ້ ໄດ້ຄ້ອນແລ້ວ ໄລ່ຕີກັນ ເປັນອັນນັນພົ້ນທີ່ ບໍ່ສງັດມີ ເມື່ອຟັງທັມ ເປັນຄອງບໍ່ຢຳແລະປະໝາດ ຫລອນວ່າໄດ້ ນັ່ງຮ່ວມໜັງ ໄດ້ນັ່ງຕ່າງຫລັງແລະຕ່າງຂ້າງ ຫລອນວ່າໄດ້ປ່ອຍຊ້າງມ້າ ແລະງົວຄວາຍ ເຂົ້າມາໃນເຂດ ຂໍໃຫ້ເຈົ້າກູຕົນວິເສດ ຈົ່ງໃຫ້ ອະນຸນຍາໂຕ ຢ່າໄດ້ເປັນໂທໂສໂທດຕ້ອງ ເປັນບາບຂ້ອງນຳໄປ ສຸດວິສັຍ ເມື່ອຈັກມໍຣະນາ ຄັນວ່າຄະຄາດແລ້ວ ຂໍໃຫ້ໄດ້ເມືອ ເມືອງແກ້ວ ຊື່ວ່າ ນິຣະພານ ກໍຂ້າເທີ້ນ.
ປະການນຶ່ງຝູງຂ້າທັງຫລາຍທັງຍິງຊາຍແລະ ພໍ່ແມ່ທັງເຖົ້າແກ່ແລະ ລຸງຕາພ້ອມກັນມາໃນເຂດເຫດວ່າ ຢາກໄດ້ຄອງເມືອ ເມືອງຟ້າ ແລະນິຣະພານ ຫລອນວ່າຢູ່ເຫີງນານໜັກເມື່ອຍ ໄດ້ຢຽດເໝື່ອຍແຂ່ງຂາ ໄດ້ທຽວໄປມາກ່າວເວົ້າຍາມ ເມື່ອພຣະສົງຄ໌ ເຈົ້າ ຍັງເທສນາທັມ ບໍ່ຈົດຈຳເອົາຫູຕໍ່ ລາງຜ່ອງຄຶດຮອດບ້ານແລະລູກເຕົ້າ ຫລອນວ່າໄດ້ກິນເຫລົ້າ ແລະສຸຣາມົວເມົາຕາຄຶດວ່າ ແມ່ນຂອງຊື່ນ ຕັກແລ້ວຢືນຢາຍກັນ ຍາມວັນມື້ເຊົ້າ ລາງເທື່ອອາຍກິນເຂົ້າ ພຣະສົງຄ໌ເຈົ້າທະຣົງທັມ ຈົ່ງນຳເອົາມາຍັງໂທດ ຝູງຂ້າທັງຫລາຍ ມາຕັ້ງໄວ້ຊ້ອງແລ້ວ ຈົ່ງກະທຳໃຫ້ເປັນອະໂຫສິກັມນຳເສັຽເຊິ່ງໂທດ ຢ່າງເປັນສັຄຄະນິວາຣະນະ ມັຄຄະນິວາຣະທັມ ກັມອັນຈັກຫ້າມຄອງເມືອເມືອງຟ້າແລະນິຣະພານກໍຂ້າເທີ້ນ ຈັຕຕາໂຣທັມມາ ອັນວ່າທັມທັງ ສີ່ປະການຄື ອາຍຸ ວັນນະ ສຸຂະ ພລະ ຈົ່ງປະວັຕຕະນາການ ໃນຂັນທະສັນດານແຫ່ງຝູງຂ້າທັງຫລາຍທຸກຕົນ ທຸກຄົນ ກໍຂ້າເທີ້ນ ນິພພານະປັຈຈະໂຍ ໂຫຕຸ.
